ارزيابي ﺗﺄثير علف‌كش‌ها بر مديريت علف‌هاي هرز و عملكرد دانۀ نژادگان‌هاي برنج در شرايط كشت مستقيم

Evaluation the effect of herbicides on weed management and grain yield of rice genotypes in direct- seeded conditions

به‌منظور ارزيابي ﺗﺄثير علف‌كش‌ها بر مديريت علف‌هاي‌هرز و عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي مختلف برنج، آزمايشي در سال زراعي 96-95 در ﻣﺆسسه تحقيقات برنج كشور واقع در شهرستان رشت انجام گرفت. آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خرد‌شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. كرت‌هاي اصلي شامل پنج سطح مديريت علف‌هرز به‌صورت 1- مصرف متوالي پنديمتالين، بن‌سولفورون‌متيل، ساي‌هالوفوپ ‌بوتيل 2- مصرف متوالي پنديمتالين، بن‌سولفورون‌متيل، ساي‌هالوفوپ‌بوتيل 3- مصرف متوالي پرتيلاكلر، بن‌سولفورون‌متيل، پروپانيل، 4- مصرف متوالي پرتيلاكلر، بن‌سولفورون‌متيل، پروپانيل به‌همراه 5- شاهد آلوده به علف‌هرز (بدون مصرف علف‌كش) تحت جامعه طبيعي علف‌هاي‌هرز و كرت‌هاي فرعي نيز شامل 10 ژنوتيپ برنج بودند. نتايج نشان داد كه اثر ژنوتيپ، مديريت علف‌هرز و اثر متقابل آن‌ها بر تمامي صفات مورد ارزيابي شامل زيست‌توده علف‌هاي‌هرز، ارتفاع بوته، اجزاي عملكرد و عملكرد دانه برنج معني‌دار بود. ژنوتيپ‌هاي برنج واكنش‌هاي متفاوتي را از نظر صفات مورد‌بررسي در هر سطج مديريت علف‌هرز نشان دادند كه علت اين امر به توانايي رقابتي متفاوت ارقام نسبت داده مي‌شود. تمامي تيمارهاي علف‌كشي سبب كاهش معني‌دار زيست‌توده علف‌هاي‌هرز و افزايش عملكرد دانه در تمامي ژنوتيپ‌ها در مقايسه با شاهد آلوده به علف‌هرز شدند؛ با اين وجود تيمار مصرف متوالي پرتيلاكلر، بن‌سولفورون‌متيل، پروپانيل با دارا بودن كمترين زيست‌توده علف‌هاي‌هرز و بالاترين كارآيي كنترل آن‌ها و همچنين بالاترين ميزان عملكرد دانه در تمامي ژنوتيپ‌ها ، بهترين تركيب علف‌كشي جهت كنترل مطلوب علف‌هاي‌هرز بوده و به‌نظر مي‌رسد كه بتواند جايگزين مناسبي براي وجين دستي به‌منظور كاهش هزينه‌هاي كارگري و اقتصادي‌تر نمودن توليد برنج باشد.

In order to evaluate the effect of herbicides on weed management and grain yield of rice genotypes, an experiment was conducted at Rice Research Institute of Iran in Rasht during 2016-17 cropping season. The experiment was laid out in a split plot based on randomized complete block design with three replications. The treatments included five levels of weed management as 1- sequential application of pendimethalin followed by bensulfuron-methyl followed by cyhalofop- butyl; 2- pretilachlor fb bensulfuron- methyl fb cyhalofop-butyl; 3- pendimathelin fb bensulfuron- methyl fb propanilﺗ 4- pretilachlor fb bensulfuron- methyl fb propanil) and 5- weedy check under natural weed flora as the main plots and ten rice genotypes as subplots. The results showed that the effects of genotype, weed management and their interaction was significant on all traits including weed biomass, plant height, yield components and grain yield of rice. Rice genotypes showed different responses in terms of evaluated traits at each level of weed management, which may be related to different competitive ability of genotypes. All herbicide treatments significantly reduced the weed biomass and increased grain yield of all genotypes compared with weedy checkﺗ however sequential application of pretilachlor followed by bensulfuron- methyl followed by propanil is the best herbicide combination because of the least weed biomss and highest weed control efficiency and also the highest grain yield in all genotypes. It seems that this combination of herbicides can be a good alternative for hand weeding in order to reduce labor costs and more economical production of rice.