تحليل نقش كانون هاي گرد و غبار داخلي در ايجاد شرايط بحراني در اهواز با تاكيد بر كانون جنوب شرق

Analysis of the role of internal dust sources in creating critical conditions in Ahvaz with an emphasis on the southeastern area

خوزستان بزرگترين كانون گرد و غبار داخلي كشور است. گرد و غبار اهواز، پديده‌ اي تازه نيست؛ آنچه آن را به معضل محيط زيستي تبديل كرده، افزايش رخداد شرايط بحراني از منابع گردوغبار داخلي است. به منظور شناسايي نقش كانون ريزگرد داخلي بر ايجاد شرايط بحراني، داده‌ هاي مربوط به سمت و سرعت باد و كمترين ميزان ديد افقي روزانه ايستگاه سينوپتيك اهواز در دوره آماري 1987-2016 استخراج و براي شناسايي توزيع مكاني و زماني سهم سمت و سرعت باد، از هشت جهت اصلي و فرعي، گلباد و گلغبار سالانه بلندمدت و فصلي ترسيم شد. براي شناسايي نقش كانون‌هاي گردوغبار داخلي و خارجي رخدادهاي با منشاء داخلي يعني كانون‌ هاي اطراف ايستگاه ؛ كد 07 و خارجي يعني خارج از ايستگاه كد 06، استخراج و گلغبار فصلي آنها ترسيم شد. رخداد هاي گرد و غبار با منشاء داخلي بر روي لايه مربوط به كانون‌ هاي گرد و غبار داخلي و ماسه‌ هاي روان قرار گرفت؛ نتايج نشان داد جهت باد غالب غربي و سپس شمال غرب بوده و گلغبار كلي از آن تبعيت مي‌كند. گلغبار فصلي با منابع خارجي از گلغبار كلي تبعيت مي‌كند؛ اما گلغبار با منابع داخلي در فصول مختلف تغيير كرده و جهت جنوب و جنوب شرق در فصل سرد سال غالب مي‌شود. توزيع ماهانه و سالانه ديدهاي بحراني از سمت جنوب و جنوب شرق استخراج و نتايج نشان داد؛ در فصل سرد فراواني آنها بيشتر است. شاخص خشكسالي SPI فصل سرد محاسبه و ارتباط آن با ديدهاي بحراني نشان داد كه رخداد آنها از خشكسالي فصل زمستان تبعيت مي‌كند. كه بايد اقدامات حفاظتي مناسب در بخش‌هاي مختلف كانون، هورها، ديم زارها، مراتع فقير و ... انجام شود.

Khuzestan is the largest source of internal dust in the country. Ahvaz dust is not a new phenomenon, and what made it to a major environmental problem, is the increase in occurrence of critical conditions due to internal sources of dust. In order to identify the role of the internal recoil center on the creation of critical conditions, daily data on wind direction and wind speed and the minimum horizontal visibility of Ahwaz synoptic station during the 1987-2016 statistical period were extracted, and for the identification of spatial and temporal distribution of the relative contribution of wind speed and wind direction, long-term annual and seasonal wind rose and Golghobar was drawn from the eight primary and secondary directions.. To identify the role of internal and external dust sources, events associated with internal origins, i.e. the sources around the station (Code 07) and outside of the station (Code 06) were maped and their seasonal Golghobar were drawn. Dust events with internal origin overlaid on the layer of internal dust sources and flowing sands. The results showed that the dominant wind direction is west and then North West and general Golghobar follows it. Seasonal Golghobar with external sources comply with general Golghobar but Golghobars with domestic resources change which prevails to South and South East direction in the cold season. Monthly and annual distribution of critical views of the South and South-East were extracted and the results revealed their higher frequency in the cold season. SPI drought index was calculated for the cold season and its relationship with critical views showed demonstrated that their occurrence follows the winter drought. Suitable protective measures should be taken in different parts of the recoil centers, marshes, drylands, grasslands, poor rangelands, etc.