تأثير شيوه مصرف كودهاي فسفات و سولفات روي بر كارايي مصرف آب و صفات كيفي ذرت تحت تنش رطوبتي

Effect of application methods of phosphate and zinc sulfate fertilizers on water use efficiency and qualitative characteristics of corn under water deficit stress

بهمنظور بررسي تأثير شيوه مصرف كودهاي فسفات و سولفات روي بر شاخصهاي رشدي، پروتئين و كارايي مصرف آب ذرت تحت تنش رطوبتي، آزمايشي بهصورت اسپليتپالتفاكتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه دانشگاه بوعلي سينا همدان در سال 1393 انجام گرفت. عامل تنش رطوبتي در كرتهاي اصلي شامل سه سطح آبياري بعد از 60، 90 و 120 ميليمتر تبخير تجمعي از تشت تبخير كالس A و در كرتهاي فرعي دو عامل شيوه كاربرد كود سولفات روي در سه سطح )عدم مصرف، محلولپاشي، مصرف خاكي بهصورت پخش( و شيوه كاربرد كود فسفاته با دو سطح )مصرف پخش و مصرف نواري( بهصورت فاكتوريل قرار داده شدند. صفات اندازهگيري شده شامل درصد پروتئين دانه، مقدار فسفر و روي دانه و كارايي مصرف آب بودند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس نشان داد، در تنش شديد رطوبتي، محلولپاشي سولفات روي با مصرف نواري فسفات پروتئين دانه را نسبت به عدم مصرف سولفات روي در همين شيوه مصرف حدود 12 درصد افزايش داد. باالترين كارائي مصرف آب نيز از تيمار دور آبياري پس از90 ميليمتر تبخير و مصرف نواري فسفات و محلولپاشي سولفاتروي با ميانگين 50/1كيلوگرم دانه در متر مكعب آب بهدست آمد. به هر حال محلولپاشي سولفات روي و مصرف نواري فسفات ميتواند باعث بهبود مقاومت گياه در شرايط تنش باشد، در تنش شديد رطوبتي مصرف نواري فسفات درصد فسفر دانه را نسبت به مصرف پخش فسفات حدود 26 درصد افزايش داد، همچنين بيشترين و كم ترين ميزان روي دانه با ميانگين 58/16 و 53/11 ميليگرم بر كيلوگرم بهدست آمد.

To study the effects of phosphate and zinc sulfate fertilizers application methods on water use efficiency and qualitative characteristics of corn underwater stress, an experiment was conducted in split plot factorial arrangement on randomized complete block design with three replications at research farm of the Bu Ali Sina University in 2014. Three levels of irrigation after 60, 90, and 120 mm evaporations from evaporation A pan were assigned in the main plots and two factors including phosphate fertilizer application methods (broadcasting and band placement) and zinc sulfate (non, foliar, and soil application) were assigned in sub-plots. Measured traits included protein percent in the grain, phosphorus and zinc content in the grain, and water use efficiency. Results showed that at severe water deficit stress, foliar application of zinc sulfate and band placement phosphate fertilizer compared to no zinc sulfate in the same application increased grain protein by 12%. The highest water use efficiency (1.50 kg grain per cubic meter of water) was obtained from treatment after 90 mm evaporation and band placement of phosphate and foliar application of zinc sulfate. In severe water stress conditions, band placement phosphate increased grain phosphorous content by 26%. Eventually, the highest and the lowest grain zinc concentration were 16.58 and 11.53 mg kg-1 , respectively.