تحليل اصطلاح برات در متون دانش استيفا

واژۀ «برات» در اصل برگرفته از «براءت» عربي است و به­عنوان اصطلاحي ديواني در متون فارسي به دو معني به­كاررفته است: يكي، سند دريافت و رسيدي كه خزانه‌دار در برابر اجناسي كه تحويل مي‌گرفت، به آورندة جنس مي‌داد و كهن‌ترين كاربردهاي اين اصطلاح با اين معني است؛ و ديگر مكتوبي ديواني، مستند به مٌهر و توقيع ديوان كه صاحب تحويل يا كارگزار حكومت، به موجب آن وجوه نقدي يا جنسي را كه متعهد بود به شخصي پرداخت كند، به شخص يا مرجع ديگري حواله مي‌كرد. ازآنجاكه آنچه در فرهنگ‌هاي عمومي دربارة معني اصطلاحي و ديواني برات آمده است، غالباً خالي از تسامح نيست، در اين مقاله كوشش شده است تا اصطلاح برات باتوجه­به منابع دست اوّل استيفا تعريف و ويژگي‌ها و مشخصات ظاهري و كاربردي آن بررسي و تحليل شود. همچنين با همين رويكرد سعي شده است تفاوت برات با اصطلاحات مشابه و مرتبط ديگر، مانند «تعليق» و «مثنّي» بيان شود.

The term barāt, originally derived from Arabic barā't, has been used as a bureaucratic term in ancient Persian texts by two meanings: the earliest usage was a receiving document or a receipt were issued by treasurer in turn for goods, and the other, a bureaucratic manuscript documented by the court seal through which the government agent could transfer the money or the goods had committed to pay to another person or reference. Since what has occurred in general dictionaries as idiomatic and bureaucratic meaning of barāt is often tolerant, referring to the first-hand resources, it has been tried in present essay to analyze the apparent and functional features of the term barāt. It has also endeavored, through this approach to express the differences of barāt with similar terms such as “ta'liq” and “muthannā”.