تاثير كاربرد مايكوريزا و برادي ‌ريزوبيوم بر عملكرد و اجزاي عملكرد سويا در مقادير مختلف كود نيتروژن

Effect of mycorrhiza and bradyrhizobium on yield and yield components of soybean in different amounts of nitrogen fertilizer

به منظور بررسي اثر كاربرد مايكوريزا و برادي‌ريزوبيوم بر عملكرد سويا در سطوح مختلف نيتروژن استارتر، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در بهار و تابستان سال 1394 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه بوعلي سيناي همدان انجام شد. كود استارتر در سه سطح 0، 30 و 60 كيلوگرم در هكتار نيتروژن، برادي رايزوبيوم در دو سطح مصرف و عدم مصرف و مايكوريزا (Glomus mossea) نيز در دو سطح مصرف و عدم مصرف، فاكتورهاي اين آزمايش بودند. نتايج نشان داد كه ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، عملكرد و اجزاي عملكرد دانه، عملكرد زيستي و درصد كلونيزاسيون مايكوريزايي به طور معني‌داري تحت تاثير برهمكنش عوامل مورد بررسي قرار گرفتند. بيشترين تعداد غلاف در بوته از تركيب تيماري 30 كيلوگرم نيتروژن با برادي ريزوبيوم بدست آمد؛ همچنين هر دو كود زيستي توانستند تعداد غلاف در بوته را افزايش دهند. بيشترين وزن هزار دانه نيز از تلقيح همزمان گياهان با برادي ريزوبيوم و مايكوريزا در عدم مصرف نيتروژن بدست آمد. مصرف 60 كيلوگرم در هكتار نيتروژن، كاهش 22/20 درصدي كلونيزاسيون مايكوريزايي را نسبت به عدم مصرف كود استارتر در پي داشت. مصرف همزمان برادي ‌ريزوبيوم و مايكوريزا در سطح30 كيلوگرم نيتروژن در هكتار، بيشترين عملكرد دانه (67/511 گرم در مترمربع) و عملكرد زيستي (16/1223 گرم در مترمربع) را توليد نمود. بنابراين مصرف 30 كيلوگرم در هكتار نيتروژن استارتر به همراه كاربرد همزمان برادي ‌ريزوبيوم و مايكوريزا، ضمن توليد عملكرد بالا، كاهش مصرف كود شيميايي نيتروژن را در پي دارد.

In order to study the effect of mycorrhiza and bradyrhizobium on yield and yield components of soybean under different amounts of starter nitrogen fertilizer, a field experiment was conducted at the agricultural research station, Bu-Ali Sina University in 2015 growing season. A factorial experiment based on randomized complete block design was arranged with three replications. Experiment factors included three levels of starter nitrogen fertilizer including 0, 30 and 60 kg ha-1, bradyrhizobium including inoculated and non-inoculated and mycorrhiza including application and non-application. Results indicated that plant height, number of leaves per plant, yield and yield components and biological yield of soybean and mycorrhizal colonization percentage affected by interaction of studied factors. At all levels of starter nitrogen, interaction between bradyrhizobium and mycorrhiza increased number pod per plant and 1000 seed weight. Application of 60 kg ha-1 nitrogen decreased colonization percentage by 20.22 % compared to no application nitrogen treatment. Application of both bio-fertilizers with 30 kg ha-1 nitrogen gave the highest grain and biological yields (511.67 g m-2 and 1223.16 g m-2 respectively). So to improve soybean performance and reduce the nitrogen fertilizer consumption, it is recommended that both fertilizers to be taken simultaneously with 30 kg ha-1 nitrogen as starter.