اثر انواع مختلف بقاياي گياهي و كودهاي دامي بر توزيع شكل‌هاي پتاسيم دو نوع خاك رسي تحت شرايط رطوبتي متفاوت

افزودن بقاياي آلي به اراضي در كشاورزي ارگانيك مي‌تواند سبب تغيير در وضعيت پتاسيم خاك و در نتيجه تغيير قابليت استفاده اين عنصر و چرخه آن در خاك گردد. براي بررسي اين امر، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاٌ تصادفي با كاربرد 11 نوع مواد آلي (بقاياي يونجه، جو، نخود، باقلا و كودهاي گوسفند، گاو، شتر، مرغ، كبوتر، بلدرچين و ورمي‌كمپوست) در دو نوع خاك رسي مناطق داراب و سپيدان فارس تحت دو شرايط رطوبتي (ظرفيت مزرعه و اشباع) با سه تكرار صورت گرفت. ابتدا مقدار دو گرم از بقاياي آلي به 100 گرم از نمونه‌هاي خاك اضافه گرديده و در شرايط ظرفيت مزرعه و اشباع به‌مدت دو ماه در شرايط آزمايشگاه (دماي 2±22 درجه سلسيوس) نگهداري گرديدند و سپس مقدار پتاسيم محلول، تبادلي و غيرتبادلي در آنها اندازه‌گيري گرديد. نتايج نشان داد كه همه بقاياي آلي به‌جز ورمي‌كمپوست، بقاياي يونجه و كود شتر مقدار پتاسيم محلول خاك را نسبت به شاهد افزايش دادند و بيشترين افزايش به مقدار 228 ميلي‌گرم بر كيلوگرم مربوط به كود گوسفند بود. مقدار پتاسيم تبادلي با كاربرد انواع بقاياي آلي از 70 تا 730 ميلي‌گرم بر كيلوگرم افزايش يافت. مقدار پتاسيم غيرتبادلي نيز با كاربرد همه بقاياي آلي افزايش يافت و بيشترين مقدار مربوط به كود مرغ و كمترين آن مربوط به كود شتر بود. به‌طوركلي افزودن تركيبات آلي مقدار پتاسيم محلول و تبادلي را در خاك‌ داراب و مقدار پتاسيم غيرتبادلي را در خاك سپيدان بيشتر تحت اثر قرار داد. حالت رطوبت اشباع سبب افزايش پتاسيم تبادلي و كاهش پتاسيم محلول و غيرتبادلي گرديد. افزايش مقدار پتاسيم محلول و افزايش شوري خاك بايستي در كاربرد اين تركيبات آلي در خاكهاي داراي پتانسيل آبشويي بالا و براي كشت گياهان حساس به شوري در نظر گرفته شود.

Addition of organic residues to soil in organic farming may change soil K status and subsequently its availability and cycling. For this purpose, an experiment was done as factorial in completely randomized design with application of 11 organic materials (alfalfa, barley, pea and broad bean residues and sheep, cow, camel, poultry, pigeon and quail manures and vermicompost) in two clayey soils of Darab and Sepidan (Fars province) under two moisture conditions (field capacity and saturation) with three replicates. First, 2 g of organic materials was added to 100 g of soil samples and incubated for two months under field capacity and saturation conditions and laboratory condition (22±2˚C) and then the contents of soluble, exchangeable and non-exchangeable K were determined. Results indicated that all organic materials, except for vermicompost, alfalfa residue and camel manure increased soluble K and the highest increase was related to sheep manure up to 228 mg kg-1. The content of exchangeable K was increased with all organic residues application from 70 to 730 mg kg-1. The content of non-exchangeable K was also increased with organic residues application and the highest and lowest increases were found for poultry manure and camel manure, respectively. Generally, the contents of soluble and exchangeable K of Darab soil and non-exchangeable K of Sepidan soil were more affected by organic materials application. The saturation condition increased exchangeable K and decreased soluble and non-exchangeable K. Increase in the content of soluble K and soil salinity should be considered for organic amendments application to soils with high leaching potential and for salt sensitive plants.