ارزيابي رفتارهاي بهداشتي زنبورعسل وارتباط آن با ميزان آلودگي كلني‌ها به كنه واوآ Varroa destructor درزنبورعسل نژاد ايراني Apis mellifera meda

Evaluation of hygienic behaviors in Iranian honey bee )Apis mellifera meda( colonies and their relationship with infestation rate to Varroa destructor mite

رفتار بهداشتي عبارت است از يك نوع دفاع طبيعي زنبورهاي عسل در برابر بيماري‌هاو آفاتي نظير لوك آمريكايي، لارو گچي و كنه واروآ و اين موضوع تحت كنترل غرايز ژنتيكي و عوامل محيطي استكه شامل سه مرحله شناسايي­، درپوش برداري و تخليه نوزادان آلوده يا مرده از سلول ها و خروج ازكندوها مي‌باشد.در اين تحقيق رفتارهاي بهداشتي و ميزان آلودگي كلني­هاي زنبورعسل نژاد ايراني Apis mellifera meda skonikov به كنه واروآ Varroa destructor مورد بررسي قرار گرفت.طبق نتايجبه دست آمده كلني­هاي مورد آزمون، تنوع فنوتيپي قابل توجهي را از نظر رفتارهاي بهداشتي نشان دادند.در مرحله اول (بهار) 21 درصد از كلني­ها و در مرحله دوم (تابستان) 18 درصد از كلني­ها رفتار بهداشتي مطلوب بروز دادند. رفتارهاي بهداشتي در سه روز متوالي همبستگي بالايي با يكديكر نشان دادند (P<0.01). نرخ درپوش برداري در هر روز همبستگي قابل ملاحظه­اي با نرخ تخليه در همان روز داشت(P<0.01).جمعيت كنه واروآ در كلني هاي زنبورعسل نژاد ايراني در سه مرحله بهار، تابستان و پاييز مورد ارزيابي قرار گرفت. در فصل پاييز آلودگي به كنه واروآ در 21 درصد از كلني­ها مشاهده شد و درجه رفتار بهداشي در كلني ها در سطح پاييني توصيف گرديد. درجه رفتار بهداشتي تخليه با ميزان آلودگي به كنه همبستگي معني­داري داشت (P<0.05). در واقع نتايج اين تحقيق نشان داد كه در كلني­هاي بهداشتي آلودگي به كنه واروآ به طور معني­داري كمتر از كلني­هاي غير بهداشتي بود. نتايج اين تحقيق همچنين نشان داد كه سهم رفتارهاي بهداشتي در كنترل جمعيت كنه واروآ 26 درصد است.كلني­هاي مقاوم و پايدار در پايان سال براي ادامه طرح اصلاح نژاد زنبورعسل انتخاب شدند.با توجه به همبستگي رفتار بهداشتي با صفات عملكردي، به نظر مي رسد در راستاي سياست­هاي اصلاح نژادي، انتخاب كلني­هاي بهداشتي درجهت مقاومت زنبور عسل به كنه واروآ نتايج رضايت بخشي را در آينده به همراه داشته باشد.

Background and Objectives Honey bees hygienic behavior is the primary natural defense against Varroa mite, American foul brood and chalk brood disease and are controlled by genetic and environmental factors. Hygienic behavior includes of three stages of detecting, uncapping and removing of infected or dead brood from the colony. However, this behavior is quite rare, with only 10% of unselected colonies showing high levels of hygiene. Beekeepers can potentially increase this by screening colonies for hygiene and breeding from the best. Materials & Methods In this study hygienic behaviors and infestation rates of Varroa mite is evaluated in bee colonies. The study was accomplished on 100 honey bee colonies. The rate of uncapping and removal of dead broods was determined in resistant and control colonies. To determine the hygienic behavior, liquid Nitrogen was used to kill pupae. The number of uncapped and discharged cells were counted in the three periods of 24, 48 and 72 hours after the pouring of liquid nitrogen. Results According to results the examined colonies exhibited noticeable phenotypic variation for Hygienic behavior. At the first stage (spring) %21 and in the second stage (summer) %18 of colonies showed good hygienic behavior. Uncapping rates in days showed significant correlation with removing rates in the same recording day (P<0.01). Varroa mite population was evaluated in in three stages of spring, summer and autumn. The result demonstrated that the colonies with high level of hygenic behavior had the lowest infestation rates of Varroa mite (P<0.05). Moreover, the results showed that the contribution of hygienic behavior in the control of Varroa mite populations was %26. Discussion The results of this research and other studies conducted by other Iranian researchers show that Iranian honeybee has shown higher hygienic behavior against Varroa mite. In this study resistant and stable colonies were selected for bee breeding projects at the end of the year. By selecting and implementing good breeding programs, it is possible to increase the rate of these behaviors in order to create Varroa mite-resistant populations. It seems that hygienic colonies selecting for resistance to Varroa mite will have satisfactory results in the future.