جدول تحليل محتواي كتاب اخلاق پزشكي بر اساس نظريه سيستم ارزشي آلپورت

Content Analysis Table of Medical Ethics Book Based on Allport’s Theory of Value System

مقدمه: ارزيابي مداوم منابع درسي دانشگاهي و بازنگري در روش‌هاي ارائه آن‌ها براي كارآمدتر كردن اين منابع در پاسخ‌گويي به نيازهاي نسل نو و انتقال ارزش‌ها به آنان ضروري است. لذا در راستاي ضرورت ارزشيابي كتاب‌هاي درسي، اين پژوهش با هدف بررسي ميزان توجه كتاب اخلاق پزشكي (پزشك و ملاحظات اخلاقي) به مؤلفه‌هاي ارزشي آلپورت انجام شده است. روش‌ها: روش مطالعه، تحليل محتوا و با رويكرد كمي و از نوع مقوله‌اي بوده است. جامعه پژوهش در اين مطالعه، كتاب اخلاق پزشكي (پزشك و ملاحظات اخلاقي) است كه در سال 1383 توسط معاونت آموزشي و امور دانشگاهي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تدوين و به چاپ رسيده است. در اين پژوهش نظريه «سيستم ارزشي آلپورت» مبناي تحليل قرار گرفته است. در اين بررسي واحد تحليل محتوا جملات است كه در متن كتاب به طور مستقيم يا غيرمستقيم (مفهوم آن‌ها) درباره هر يك از مؤلفه‌هاي ارزشي آلپورت به آن اشاره شده است. به منظور تعيين پايايي، فرمول اسكات مورد استفاده قرار گرفت. براي بررسي پايايي ده درصد از كل محتواي كتاب به همراه تعاريف مربوط به مؤلفه‌هاي ارزش‌ها و نشانگرهاي مربوط به هر مؤلفه در اختيار داور دوم جهت كدگذاري مجدد قرار گرفت كه ميزان توافق به عنوان شاخصه‌اي از پايايي برابر با 90/0 مشاهده شد. نتايج: ميانگين سنخ ارزشي نسبت به كل جملات از 879 جمله كه در آن به ارزش پرداخته شده 1±5/146 و انحراف معيار 766/2 است. يافته‌ها نشان داد به ترتيب بيش‌ترين درصد، ارزش‌هاي اجتماعي 83/30 درصد (271 جمله)، مذهبي 43/23 درصد (206 جمله)، سياسي 09/23 درصد (203 جمله)، نظري 35/10 درصد (91 جمله)، اقتصادي 55/9 درصد (84 جمله) و زيباشناختي با فراواني 73/2 درصد (24 جمله) است. نتيجه‌گيري: ارزش‌هاي اجتماعي در اين كتاب بيش‌تر مطرح شده و ارزش‌هاي زيباشناختي كم‌تر مد نظر قرار گرفته است. لذا پيشنهاد مي‌شود با توجه به اهميت موضوع، محتواي كتاب مورد نظر، بازبيني شود و حيطه‌هاي نظري، اقتصادي و زيباشناختي بيش‌تر مورد توجه قرار گيرند و با رعايت اصول سازمان دهي محتوا، اصل توازن رعايت شود.

Introduction: Regular assessment of academic textbooks and revision of teaching methods are critical for making such textbooks more efficient in meeting the needs of the new generation and conveying values to them. Therefore, in line with the necessity of textbook evaluation, this research examined the extent to which the Medical Ethics book named “physicians and ethical considerations” observed Allport’s value components. Methods: The research was carried out by means of content analysis with a quantitative approach and was categorical in type. The Medical Ethics Book (physician and ethical considerations) published in 2004 by deputy of education and university affairs, Ministry of Health and Medical Education was subject to analysis. Analyses were based on Allport’s value system. Units of content analysis were sentences which directly or indirectly (their concepts) referred to one of Allport’s value components. Scott’s formula was used to determine the reliability. In order to check the reliability, ten percent of the total content of the book along with definitions associated with value components and related indicators were recoded by a second rater and the agreement was found at 0.90 as the reliability index. Results: The mean of value orientation in a total of 879 sentences referring to values was 146.5±1 with the standard deviation of 2.766. Findings showed, were ranked as social values (30.83% with 271 sentences), religious values (23.43% with 206 sentences), political values (23.09% with 203 sentences), theoretical values (10.35% with 91 sentences), economic values (9.55% with 84 sentences) and aesthetic values (2.73% with 24 sentences). Conclusion: Social values were highly expressed in the book and aesthetic values were dealt with to a lesser degree. Therefore, considering the importance of the matter, it is suggested that the content of this book be revised and take theoretical, economic and aesthetic aspects into account in order to bring balance to even content distribution.