مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تأثير برنامه بازآموزي رفتار حرفه‌اي بر خودارزيابي رفتار حرفه‌اي پرستاران

چكيده فارسي :

 مقدمه: پرستاري به عنوان يك حرفه رو به رشد در حال طي‌كردن مسير حرفه‌اي شدن است(1). چنانچه پرستاران به پرستاري به عنوان يك حرفه نگاه كنند، مي‌توان گفت پرستاري در حال طي‌ كردن مسير حرفه‌اي ‌شدن است(2تا4). از نظر صاحب‌نظران، مسير تكامل حرفه‌اي در پرستاري هموار نيست و جهت نيل به اين هدف، بايد عوامل مؤثر در اين فرآيند شناسايي و براي رسيدن به معيارهاي حرفه‌اي شدن تلاش كرد(5و6). با توجه به اهميت آموزش‌هاي حين خدمت بر توسعه رفتارهاي حرفه‌اي‌، ضروري است با ارائه آموزش‌هاي مناسب رفتارهاي حرفه‌اي در اعضاي هر حرفه ايجاد و توسعه يابد. هدف از اين مطالعه مقايسه خود‌ارزيابي كارشناسان پرستاري از ميزان رعايت رفتار حرفه‌اي آنها قبل و بعد از اجراي يك برنامه بازآموزي رفتار حرفه‌اي بود. روش‌ها: اين مطالعه يك پژوهش شبه تجربي بود كه در سال 1392 در دانشگاه علوم پزشكي مشهد، بر روي 73 نفر از كارشناسان پرستاري زن شركت‌كننده در دو سمينار يك روزه اخلاق و رفتارحرفه‌اي در قالب برنامه بازآموزي، انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه "بررسي رفتار حرفه‌اي پرستار" و داراي 27 گويه بود كه با مقياس ليكرت 4 قسمتي از «هيچ وقت» تا «هميشه» (با نمره 1 تا 4) امتيازدهي ‌شد. حداقل نمره رفتار حرفه‌اي 27 و حداكثر آن 108 بود. اين پرسشنامه تعديل يافته‌ي «پرسشنامه رفتار حرفه‌اي دانشجويان پرستاري» گز (Goze) و همكاران بود(1) كه حشمتي نبوي و همكاران قبلامورد استفاده قرار داده‌اند و روايي آن را به تأييد رسانده‌اند(7). پايايي ابزار به روش همساني دروني با ضريب آلفاي كرونباخ 76/0 تأييد شد. داده‌ها پس از گردآوري از طريق نرم‌افزارSPSS-14 و با استفاده از آمار توصيفي و تحليلي و آزمون تي زوجي جهت مقايسه نمره كلي خودارزيابي رفتار حرفه‌اي و ويلكاكسون جهت مقايسه گويه‌ها قبل و بعد مداخله تجزيه و تحليل شد. سطح معناداري در همه آزمون‌ها 05/0 در نظر گرفته شد. نتايج: ميانگين نمره خودارزيابي پرستاران شركت‌كننده از رفتارحرفه‌اي قبل از اجراي برنامه بازآموزي 6/15±9/116 از 135 بود كه بعد از اجراي برنامه به 5/19±5/109 كاهش يافت. آزمون تي‌زوجي بين ميانگين خودارزيابي رفتارحرفه‌اي پرستاران قبل و بعد از اجراي برنامه بازآموزي تفاوت آماري معناداري نشان داد (66/0df=، 01/0p=). در بررسي گويه‌هاي پرسشنامه با استفاده از آزمون ويلكاكسون در گويه‌هاي مربوط به اظهار نظر در رابطه با موضوعات اجتماعي تأثيرگذار بر مراقبت‌هاي بهداشتي (03/0p=)، اظهارنظر در زمينه روش‌هاي توسعه حرفه (01/0p=)، احترام براي نپذيرفتن و رد درمان (01/0p=)، ايجاد محيط مناسب براي رفع مشكلات حرفه‌اي (003/0p=)، تعيين مشكلات بيماران (002/0p=)، گزارش موارد غيرقانوني (008/0p=) و تصميم‌گيري براساس واقعيت‌ها (004/0p=) تفاوت آماري معناداري مشاهده شد.15% قصد تغيير شغل در 5 سال آينده را داشتند. نتايج آزمون اسپيرمن نشان داد كه بين رفتارحرفه‌اي و تمايل به تغيير رشته ، نوع بخش محل خدمت، رتبه سازماني، معدل، تمايل به تغيير شغل و مدرك تحصيلي همبستگي وجود ندارد. همچنين طبق نتايج آزمون پيرسون بين سنوات خدمت، علاقه به حرفه پرستاري و ميانگين نمره رفتارحرفه‌اي در پرستاران ارتباط معنا‌داري وجود نداشت. اين يافته‌ها حاصل طرح مصوب دانشگاه علوم پزشكي مشهد با كد 910588 است. پژوهشگران بر خود لازم مي‌دانند از معاونت پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي مشهد و پرستاران شركت كننده در اين پژوهش تشكر و قدرداني نمايند.