بررسي بي‌ثباتي سياسي و ائتلاف‌‌هاي دولت‌سوز در مصر پسا انقلابي بر مبناي نظريه بازي‌ها

The Study of Political Instability and Government Busting Coalitions in Post-Revolutionary Egypt Based on Game Theory

اين مقاله در پي پاسخ به‌ سوال چرايي بي­ثباتي در عرصه سياسي مصر در تحولات موسوم به‌ بهار عربي در بازه زماني ژانويه 2011 تا كودتاي ژوئن 2013 است. بر اساس نظريه كنش جمعي چالز تيلي، مدعاي مقاله آن است كه اين بي­ثباتي‌ها نتيجه ائتلاف‌‌هاي سست و شكننده‌اي است كه ميان گروه‌هاي سياسي مصر شكل گرفته بود. فرضيه پژوهش نيز با نظريه­ بازي­‌ها مورد داوري قرار گرفته است. چهار بازيگر اصلي عرصه سياسي مصر اخوان المسلمين، نيرو‌هاي سلفي، نيرو‌هاي ليبرال-سكولار و ارتش بر مبناي نظريه تيلي مورد شناسايي قرار گرفتند. با استفاده از نظريه بازي‌ها، روابط ميان بازيگران عرصه سياسي مصر بر مبناي دو استراتژي ائتلاف كردن ـ ائتلاف نكردن مورد بررسي و تحليل قرار گرفتند. از مجموع 16 بازي حاصل از محاسبات (چهار بازيگر و هركدام با دو استراتژي) 12 بازي قابل قبول مورد شناسايي قرار مي‌گيرد. نتيجه حاصل آن شد كه چنان‌چه نيرو‌هاي نظامي و سكولار به‌ائتلاف با يكديگر بپردازند، شرايط سياسي به‌ مرحله ثبات نزديك مي‌شود؛ كه مي‌توان‌ اين نتيجه را به‌ دوره بعد از كودتا، حدفاصل سال‌هاي 2013 تا اكنون قابل اطلاق دانست. هم‌چنين يافته‌‌هاي منطبق بر نظريه بازي‌ها و نظريه تعادل نش متذكر‌ اين نكته مي‌شود كه ثبات مصر نيازمند تفوق سه گانه نيرو‌هاي سياسي مي‌باشد. از آن‌جا كه كه وزن ثبات حاصل از ائتلاف‌هاي سه گانه اخوان ـ نيرو‌هاي سكولار ـ نظاميون، نيرو‌هاي سلفي ـ اخوان ـ نظاميان و يا نيرو‌هاي سكولار ـ اخوان ـ سلفي به‌يك ميزان بوده كه‌ اين مسئله نشان از آن دارد كه ثبات در عرصه سياسي مصر بيشتر از نوع بازيگران دخيل در هر ائتلاف، وابسته به‌تعداد نيرو‌هاي دخيل در ائتلاف است.

The present paper aims to answer the question: Why instability erupted within the political scene of Egypt in context of so called Arab spring revolutions from January 2011 up the coup in June 2013. According to Charles Tilly’s social movement theory, the present study claims that those instabilities were results of weak and brittle coalitions which were formed between political groups in Egypt. The study hypothesis was analyzed through the game theory. Muslim brotherhood, Salafi forces, Liberal-Secular forces and Egyptian Army were identified as four main players within the political scene in Egypt according to Tilly’s theory. The relationships between those main political players were analyzed using the game theory concept based on two strategies of “making coalition” or “avoiding coalition”. From the total 17 resulting calculated scenarios (4 players each with two strategies), 12 acceptable scenarios were identified. The results showed that the political situation will tend to move towards stability if the military and secular forces form a coalition. This result can be linked to two after coup periods between 2013 and the present time. Also our findings based on game theory and Nash’s equilibrium theory suggests that Egypt needs a triangle of political forces to prevail the arena in order to achieve a stable situation. Since the weights of stability condition for three tier coalition of brotherhood-secular-army, or salafi-brotherhood-army or secular-brotherhood-Salafi are almost identical, it can be stated that political stability in Egypt is more depending on the number of forces which enter a coalition than the type of players which form the coalition.