برنامه درسي پوچ: مغفول يا بي‌اثر؟

Null Curriculum: Neglected or ineffective

مقدمه: يكي از انواع برنامه درسي، برنامه درسي پوچ است. در ارتباط با اين نوع برنامه درسي پژوهش‌هاي اندكي در سطح جهان صورت گرفته است و اين امر نشان از بي‌توجهي پژوهشگران به اين مفهوم است. هدف از اين مطالعه، مروري بر مفهوم برنامه درسي پوچ از ديدگاه‌هاي مختلف است. روش‌ها: در اين مطالعه مروري پايگاه‌هاي اطلاعاتي فارسي شامل SID، Iranmedex، Irandoc و Magiran با كمك كليد واژه‌هاي برنامه درسي پوچ، برنامه درسي حذف شده، برنامه درسي مغفول، برنامه درسي بي‌اثر، برنامه درسي خنثي و همچنين پايگاه‌هاي اطلاعاتي لاتين شامل Pubmed central و Eric و موتور جستجو Google scholar با كليد واژه‌هايNull curriculum،Neglected curriculum ، omitted curriculum مورد جستجو قرار گرفت. نتايج: در اين جستجو 70مقاله و 15كتاب به دست آمد كه به نحوي با برنامه درسي پوچ در ارتباط بودند. پس از مطالعه آنها، 18 مقاله و كتاب كه به هدف مطالعه نزديك‌تر بود مورد استفاده قرار گرفت. دو ديدگاه متخصصان برنامه‌ريزي درسي و مختصصان آموزش پزشكي در مورد برنامه درسي پوچ شناسايي شد. بر اساس نظرات متخصصان برنامه‌ريزي درسي، برنامه درسي پوچ آن چيزي است كه مورد غفلت واقع شده است ولي بر اساس نظرات متخصصان آموزش پزشكي، برنامه درسي پوچ، برنامه درسي بي‌اثر است. نتيجه‌گيري: با توجه به تعريف متفاوت برنامه درسي پوچ از ديدگاه متخصصان برنامه‌ريزي درسي و متخصصان آموزش پزشكي پيشنهاد مي‌گردد، كساني كه قصد استفاده كاربردي از اين مفهوم دارند در ابتدا تعريف خود را بر مبناي يكي از اين نظرات مشخص كنند تا در ادامه كار دچار سردرگمي نشوند.

Introduction: Null curriculum is one type of curriculum. In relation to this type of curriculum, little research has been carried out in the world indicating the neglect of this concept. The aim of this study was to review the concept of null curriculum from different viewpoints. Methods: In this review study, the databases of SID, Iranmedex, Irandoc, and Magiran, Pubmed central, Eric and Google scholar were reviewed using the keywords null curriculum, neglected curriculum, omitted curriculum, neutral curriculum and ineffective curriculum. Results: Search results yielded 70 articles and 15 books that were somehow related to null curriculum. After the reviews, 18 articles and books that were closer to the research goal were selected. Two perspectives of curriculum planning experts and medical education experts were identified on null curriculum. The former believe that null curriculum is the neglected curriculum while the latter state that null curriculum is the ineffective curriculum. Conclusion: Considering the different definitions of null curriculum from the viewpoints of curriculum planning experts and medical education experts, it is recommended that those who want to have a practical use of this concept should first ground their definition on one of these viewpoints in order to avoid confusion.