بررسي مفهوم، جايگاه و برون داد «عقلانيت سنجش گرانه» در نظريه ي عدالت رالز

An Evaluation of Status and Output of “Deliberative Rationality “in Rawls’ Theory of Justice

گرانيگاه نظريه ي جان رالز درباره عدالت، نحوه ي گزينش دو اصل عدالت به‌گونه‌اي است كه طرف‌هاي گفتگو، ميزان بروز خطا در انتخاب‌هاي خود را به حداقل ممكن كاهش دهند. رالز بر پايه ي اصول نظري در انتخاب عقلاني بر مدار تقدم حق بر خير، اصول برنامه ي عقلاني براي انتخاب خير، به ويژه عقلانيت سنجش‌گرانه و نيز گزينش قراردادگرايي كه برخلاف رويكردهاي غايت‌گرا و شهودگرا انتخاب‌ها را در قلمرو حق محدود مي كند مي‌كوشد راه انتخاب عقلاني را هموار سازد. بدين سان، اشخاص عاقل، آزاد و برابر از رهگذر گفتگوي متاملانه با خود و با هم ترازان خود، حول محور عدالت به گزينش عقلاني مي‌پردازند. در پژوهش حاضر، روش تحليل مفهومي و ارزيابي انتقادي بر پايه ي فلسفه ي تحليلي به‌كار گرفته شده است. بحث اساسي در اين مقاله آن است كه عقلانيت سنجش‌گرانه ي رالز چگونه و از چه راهي به توافق ميان شهروندان مي‌انجامد. يافته‌هاي اين پژوهش، پس‌از سنجش ظرفيت‌هاي اصول يادشده و خاصه عقلانيت سنجش‌گرانه در عرصه ي رسيدن به انتخاب، دست يابي شهروندان به توافق از رهگذر گفتگو در جهت حل و فصل مسائل كلان اجتماعي و سياسي است. نظريه ي منطقي و به‌سامان رالز در اين زمينه، به مثابه پشتوانه ي ستبر فلسفي، ظرفيت‌ها و امكانات انجام گفتگوي موثر و سرانجام نيل به توافق‌هاي بنيادين جمعي را درحد امكان افزايش مي‌دهد.

The foundation of John Rawls’ theory of justice is how to choose two principles of justice in a manner that the parties of dialogue reduce the level of their mistakes at least possible in their choices. Biased upon the theoretical principles in rational choices, deliberative rationality in particular, and also choosing constructivism- contrary to teleological and intuitional approaches which circumscribe options in the realm of right- Rawls makes an attempt to open path to a rational choice. Hence, rational, free and equal persons, choose the principles of justice through a considered dialogue with each other, and also with their yokefellows. In this research, I have used the methodology of conceptual analysis and critical evaluation on the basis of analytical philosophy. In this article, the core of the argument is that how and in which manner, Rawls’ deliberative rationality ends to an agreement among citizens. After the assessment of above-mentioned principle, the deliberative rationality in particular to attain a choice, the outcome of the research is access of citizens to agreement through thoughtful dialogue in order to solve macro social and political problems. In this regard, Rawls’ logical and well-organized theory as a strong philosophical support, increases the capacities and possibilities of effective dialogue, and eventually possible achievement to common fundamental agreements.