پديد آورندگان :
اسماعيلي‌راد، عليرضا دانشگاه صنعتي اصفهان , اهتمام، محمدحسين دانشگاه صنعتي اصفهان , رزمجو ،جمشيد دانشگاه صنعتي اصفهان
كليدواژه :
حساس به كمبود آهن , متحمل به كمبود آهن , وزن خشك كل , كلات آهن
چكيده فارسي :
مصرف بالاي كودهاي فسفر، استفاده از منابع آبي بي‌كربناتي جهت آبياري و پايين بودن ميزان ماده آلي در خاك در اغلب نقاط كشور ما منجر به كمبود آهن در گياهان است. يكي از راهكارهاي مقابله با اين مسئله انتخاب ژنوتيپ‌هاي متحمل به كمبود آهن (ژنوتيپ‌هاي آهن كارآ) يا اصلاح ارقامي با قدرت جذب بيشتر عناصر كم‌مصرف ميباشد. لذا اين مطالعه به‌منظور تعيين حساسيت نسبت به كمبود آهن 12 ژنوتيپ برنج محلي و اصلاح شده ايراني (طارم محلي، آمل 2، موسي طارم، غريب، شيرودي، بجار، ندا، نوگوران، جوزدان، سازندگي، زايندهرود و كوهرنگ) در دو سطح كودي كلات آهن شامل 5 ميكرومولار (كمبود آهن) و 50 ميكرومولار (بدون كمبود آهن) محلول غذايي يوشيدا به‌صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار در مركز كشت بدون خاك دانشگاه صنعتي اصفهان در سال 1392 اجرا گرديد. نتايج آزمايش نشان داد ميزان آهن، وزن خشك اندام هوايي و ريشه، وزن خشك كل، سطح برگ، طول و حجم ريشه و تعداد پنجه به‌طور معني‌داري تحت‌تأثير ژنوتيپ، كود آهن و نيز برهمكنش بين آنها قرار گرفت. ميانگين وزن خشك كل در ارقام محلي شمال، اصلاح شده شمال و مركزي ايران در شرايط بدون كمبود آهن به‌ترتيب 215/0، 138/0، 255/0 گرم در هر بوته بود، كه اين مقادير در اثر كمبود آهن به‌ترتيب 7/25، 2/35 و 0/23 درصد كاهش يافتند. براساس ميزان كاهش وزن خشك گياه در شرايط كمبود آهن، در بين ژنوتيپ‌هاي محلي شمال، اصلاحي شمال و مركزي ايران به‌ترتيب موسيطارم، بجار و زايندهرود بيشترين تحمل و ژنوتيپ‌هاي جوزدان، آمل 2 و شيرودي كمترين تحمل به كمبود آهن را نشان دادند.
چكيده لاتين :
Excessive application of P fertilizers, use of the bicarbonated water sources for irrigation concomitant to a low level of organic matter have resulted in widespread iron deficiencies in crop plants in Iran. One of the strategies to overcome this problem is to select tolerant genotypes to iron deficiency (i.e. iron-use-efficient genotypes) or bred genotypes with high-micronutrient-uptake ability. Therefore, this experiment was conducted to study the behavior of twelve Iranian rice landraces and improved genotypes to iron deficiency (Tarom Mahalli, Amol 2, Musa-Tarom, Gharib, Shiroudi, Bejar, Neda, Nogouran, Jozdan, Sazandegi, Zayande Roud, and Kouhrang) as exposed to two levels of chelated iron fertilizers, including 5mM (iron deficiency) and 50mM (no iron deficiency) in Yushida nutrient solution culture. A factorial experiment based on a completely randomized design with four replicates was carried out in Soilless Culture Center at Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran in 2013. The results showed that the iron content, shoot and root dry weights, total dry weight, leaf area, root length and volume and the number of tillers were significantly affected by genotypes, iron fertilizer, and their interaction. The mean dry weights were 0.215, 0.138, and 0.255 g per plant in northern landraces, northern improved, and central Iranian genotypes under no iron deficiency condition, but they were decreased by 25.7, 35.2, and 23.0% under iron deficiency condition, respectively. Based on the magnitude of decrease of total biomass under iron deficiency condition, genotypes such as Musa-Tarom, Bejar, and Zayande Roud seemed to be more tolerant in comparison to Jozdan, Amol 2, and Shiroudi.
