اثربخشي درمان شناختي - رفتاري بر درمان افسردگي پس از زايمان و سه عامل پويشي تعارضات وابستگي، خشم و مادري در مادران افسردۀ پس از زايمان

Effectiveness of Cognitive - Behavioral Therapy in the Treatment of Postpartum Depression and Three Dynamic Conflicts of Dependency, Anger and Motherhood in Postpartum Depressed Mothers

مقدمه: افسردگي پس از زايمان، شيوع بالايي از اختلالات رواني را در بين مادران به خود اختصاص داده است، اما در مورد درمان آن، تلاش‌هاي اندكي با رويكردهاي شناختي- رفتاري انجام گرفته است. مطالعه حاضر با هدف تعيين اثربخشي درمان شناختي- رفتاري بر درمان افسردگي پس از زايمان و بررسي سه عامل پويشي تعارضات وابستگي، خشم و مادري در مادران افسردۀ پس از زايمان انجام شد. روش‌كار: اين مطالعه نيمه آزمايشي باليني در سال 1391 بر روي مادران تازه زايمان كرده در شهرستان سنندج انجام شد. پس از غربالگري 361 مادر زايمان كرده در دو هفته بعد از زايمان، با استفاده از مقياس افسردگي بك - ويرايش دوم، مقياس ادينبرگ، مصاحبۀ باليني ساختار يافتۀ و تشخيص باليني روان‌پزشكي، به طور تصادفي در دو گروه مداخله (32 نفر) و شاهد (32 نفر) قرار گرفتند. در جريان درمان نيز جهت بررسي اثربخشي درمان شناختي- رفتاري از مقياس نگرش‌هاي ناكارآمد و تحريف‌هاي شناختي و جهت ارزيابي رابطۀ مادر و كودك براي بررسي تغيير در تعارضات خشم، مادري و وابستگي، از مقياس فرافكن استفاده شد. داده ها پس از گردآوري با استفاده از شاخص هاي آمار توصيفي، تحليل كواريانس و تحليل مبتني بر اندازه گيري هاي مكرر مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: نمرات گروه مداخله در مقايسه با گروه شاهد در مقياس افسردگي بك (0/001>p) و نيز در پرسشنامه‌ ادينبرگ (0/001>p) هم در پس آزمون و هم در مرحله‌ پيگيري تغيير معني داري داشت. در خصوص تعارضات وابستگي، خشم و مادري، به وسيله‌ درمان شناختي - رفتاري فقط در تعارضات مادري، كاهش معناداري مشاهده شد (0/005>p). نتيجه‌گيري: افسردگي پس از زايمان تحت تأثير درمان شناختي - رفتاري، در قالب طرح آزمايشي اخير و با استفاده از دو مقياس شناخته شده‌ بك و ادينبرگ، بهبود مي يابد. با اين حال، اثر خود را فقط براي يكي از سه مقياس تعارض، يعني تعارض مادري معني دار نشان مي دهد.

Introduction: Postpartum depression has allocated the high prevalence of mental disorders among mothers, but it has not been studied highly enough in term of cognitive-behavioral interventions. The aim of this study was to investigate the effectiveness of cognitive-behavioral therapy in postpartum depression and its effect on three dynamic conflicts of dependency, anger and motherhood in postpartum depressed mothers. Method: This randomized clinical trial was conducted on 361 postpartum mothers in Sanandaj, Iran, 2012. Two weeks after child birth, patients were divided randomly into two groups by using Beck Depression Inventory-II, Edinburg scale, structured clinical interview and psychiatric diagnosis (32 mothers in intervention group and 32 mothers in control group). During the intervention, dysfunctional attitudes scale and cognitive distortions scale were used to investigate the effectiveness of cognitive-behavioral therapy, and for investigating mother-child relationship, projective scale was used to measure three conflicts of dependency, anger and motherhood. Data were analyzed using descriptive statistics, analysis of covariance with repeated measures. Results: The scores of intervention group showed significant differences in terms of Beck Depression Inventory-II (p<0.001) and Edinburg tests (p<0.001) in post-test and follow-up step. Regarding the conflicts of dependency, anger and motherhood, only the last one was significantly decreased by the intervention (p< 0.005). Conclusion: The postpartum depression improves by the cognitive-behavioral intervention, as shown by the current experimental design, employing two well-known scales. However, its effect is only significant for one of the three conflict measures: motherhood conflict.