يك چالش جدي برنامه تحول و نوآوري در آموزش علوم پزشكي؛ نياز سنجي رشته مقاطع علوم پزشكي در كشور

در سال 1394 برنامه تحول و نوآوري در آموزش عالي سلامت، بر مبناي سياست كلي تدوين گرديد و به دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور كه در قالب كلان مناطق سازمان‌دهي شده بودند، ابلاغ شد. مطالعات زيادي از جنبه‌هاي مختلف اين برنامه را بعد از اجرا مورد بررسي قرار داده‌اند(1و2). اگر چه اين برنامه كلان در حوزه آموزش عالي سلامت مزيت‌هايي دارد، اما نقص‌هايي نيز در برنامه به چشم مي‌خورد كه يكي از اين موارد در اين نامه مورد توجه قرار گرفته است. تربيت نيروهاي انساني متخصص توسط دانشگاه‌ها نه تنها باعث اتلاف منابع مالي و انساني مي‌شود، در درازمدت باعث شكل‌گيري ارائه خدمات كاذب در جامعه مي‌شود. اين معضل در مورد رشته‌هاي علوم پزشكي كه دوره‌هاي طولاني و هزينه‌بري دارند، دو چندان است. به اين ترتيب «نيازسنجي رشته/مقاطع علوم پزشكي» بايد قبل از ابلاغ برنامه، با يك رويه علمي انجام مي‌شد. فرايند اجراي برنامه تحول و نوآوري آموزش، در قالب تفاهم‌نامه بين معاونت آموزشي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي با دبيرخانه كلان مناطق اجرايي شد و در هر تفاهم‌نامه تعدادي مأموريت به كلان مناطق و دانشگاه‌هاي علوم پزشكي مستقر در كلان مناطق سپرده شد. از جمله اين مأموريت‌ها مي‌توان موارد زير را برشمرد: الف. توسعه راهبردي، هدف‌مند و مأموريتگراي برنامه‌هاي آموزش عالي سلامت؛ ب. آمايش سرزميني، مأموريتگرايي، تمركززدايي و توانمندسازي دانشگاه‌ها؛ ج. بينالملليسازي آموزش علوم پزشكي؛ د. توسعه آموزش مجازي در علوم پزشكي؛ ه. توسعه و ارتقاي زيرساختهاي آموزش علوم پزشكي؛ و. توسعه دانش پزشكي خانواده. براي حركت در جهت اجراي مأموريت‌هاي فوق، پيش نياز اصلي، دسترسي به نتايج «نيازسنجي رشته/مقاطع» علوم پزشكي است. به دليل عدم دسترسي به نتايج اين نيازسنجي دانشگاه‌هاي كلان مناطق هر كدام با روشي (البته نه چندان علمي و دقيق) اقدام به نيازسنجي كردند و هيچ يك عملاً موفق به اين امر نشدند و بخش زيادي از انرژي و زمان خود را در اين مسير هدر دادند.