يادگيري تركيبي و كلاس معكوس راه‌كاري براي كارآفريني سلامت

يادگيري تركيبي از مفاهيم جديد در حوزه آموزش پزشكي است. پتانسيل بالاي كارآفريني در پرسنل نظام سلامت و فرصتهاي رو به رشد در جامعه نياز به آموزش صحيح دارد. به دليل پيچيدگي آموزش در پزشكي و تراكم بالاي واحدهاي درسي عملي و كارآموزي، كلاس معكوس يكي از راه‌كارهايي است كه مي‌تواند باعث شكوفايي كارآفريني سلامت گردد. تغييرات سريع در نظام مراقبت‌هاي بهداشتي فرصت‌هاي خوبي براي كارآفرينان كاركنان نظام سلامت فراهم كرده است. كارآفرينان سلامت به عنوان صاحبان كسب و كاري شناخته مي‌شوند كه داراي خدمات مهم در زمينه‌هايي مانند: مراقبت مستقيم، آموزش و پژوهش، كار اجرايي و مشاوره هستند. صنعت سلامت پايدار و نياز مردم به خدمات بهداشتي دائمي است. ترويج تفكر كارآفريني در مراكز فعال بهداشتي، توسعه قابل توجهي داشته و نقش كارآفريني در حوزه سلامت به معني توسعه استفاده از ايده‌هاي جديد است. حوزه سلامت شامل تجهيزات بهداشتي، نرم افزار بهداشتي، سلامت الكترونيك، فن‌آوري‌هاي مدرن مانند نانو و بيوتكنولوژي، خدمات بهداشتي از جمله خدمات بيمارستان، بهداشت عمومي، بهداشت روان، مراقبت‌هاي بهداشتي، خدمات تشخيصي و آزمايشگاهي و غيره است. در همه اين موارد، كارآفريني مي‌تواند يك نقش ارزشمند داشته باشد(1). اما برخي از كارآفرينان بهداشتي ادعا مي‌كنند كه آموزش دانشگاهي آنها بر مبناي شيوه‌هاي آموزش سنتي است و دانش كافي در مورد كارآفريني ارائه نمي دهد. آموزش علوم پزشكي نيازمند تغيير بنيادي است تا استفاده از روش‌هاي جديد براي توسعه ظرفيت‌هاي تصميم‌گيري باليني با افزايش يادگيري دانشجويان، منجر به توسعه فارغ‌التحصيلان مستقل و متفكران خلاق شود. اساتيد بايد روش‌هاي جديد تدريس را جايگزين روش‌هاي آموزش سنتي براي درك عميق‌تر كارآفريني در دانشجويان (كاركنان آينده نظام سلامت) كنند(2). توسعه تفكر و رفتارهاي كارآفريني با استفاده از رويكردهاي يادگيري تجربي و ادغام با آموزش الكترونيكي مي‌تواند منجر به توسعه مهارت‌ها و ايجاد كارآفريني در آموزش سيستم سلامت شود. در اين ميان يادگيري تركيبي به عنوان يك مكانيزم جديد با تأكيد براستفاده متنوع و گسترده از روش‌هاي يادگيري است. مهم‌ترين بخش يادگيري تركيبي كلاس درس معكوس است. ايده اين تكنولوژي اين است كه مراحل اصلي فرآيند آموزش و يادگيري مانند فعاليت‌هاي كلاس درس و تكاليف معكوس مي‌شود، بدين معني كه دروس تئوري توسط دانشجويان به صورت جداگانه به كمك تماشاي سخنراني‌هاي ويديويي ثبت شده توسط معلم يا دانلود از وب سايت‌هاي اينترنتي مورد بررسي قرار مي‌گيرند، در حالي كه فعاليت‌هاي كلاس درس به انجام وظايف عملي و بحث در مورد مسائل عمده و حل مشكل با استاد و ساير هم­كلاسان به طور مفهومي اختصاص دارد(3). شواهد و مطالعاتي فراواني وجود دارد كه براي حمايت از اثربخشي كلاس‌هاي معكوس براي آموزش باليني در داروسازي، پزشكي، پرستاري و ديگر دانشجويان پزشكي بدان شده است. ارزش روش آموزش معكوس اين است كه يك كلاس غيرفعال را به كارگاه فعال تبديل كند كه در آن دانشجويان مي‌توانند در مورد محتواي آموزشي نظرات خود را مورد ارزيابي قرار دهند، يادگيري خود را ارزيابي و با فعاليت‌هاي عملي و گروهي با ديگر دانشجويان ارتباط دهندكه اين ديدگاه كارآفريني افراد را افزايش مي‌دهد. تمرين باليني در يك محيط پوياي سلامت نيازمند چيزي بيش از دانش صرف است است. پزشكان و ساير افراد درگير در نظام سلامت همچنين بايد مهارت‌هاي تفكر انتقادي ضروري مانند درك، استدلال و بررسي فرآيندهاي جايگزين مرجع را ياد گيرند و در محيط عملي تجربه كنند و سپس در بعدي وسيع‌تر آناليز و بهينه كنند(4). براي پرورش كارآفرينان، آموزش باليني بايد مبتني بر حل مشكل باشد و تفكر انتقادي در ميان دانشجويان را تقويت كند. در كشور ما مدل كلاس درس معكوس، در آموزش باليني به طور گسترده‌اي مورد استفاده قرار نگرفته است. محيط‌هاي درماني يكي از محيط‌هاي پرتعامل هستند كه شامل ارتباطات پرستاران، بيماران، پزشكان و ديگر عوامل حرفه‌اي مي‌شود. تمام اين تعاملات مي‌تواند به يادگيري شود و نقش مهمي در ارتقا كارآفريني بازي كند (5). بنابراين، به منظور ارتقاي فرآيند آموزشي و ترويج روحيه كارآفريني در حوزه آموزش پزشكي، مديران آموزشي وزارت بهداشت بايد برنامه‌ريزي و اجراي برنامه‌هاي آموزش تركيبي را برنامه‌ريزي كنند. از سوي ديگر، اعضاي هيأت‌علمي دانشجويان دكتراي خود را تشويق ‌كنند تا تحقيقات بيشتري در اين زمينه انجام دهند . با برگزاري جشن كارآفريني و اعطاي پاداش مناسب، مي­توان به نهادينه كردن كارآفريني و الگو سازي اقدام كرد.