عوامل تعيين كننده فعاليت بدني منظم در كاركنان شبكه بهداشت و درمان: كاربرد الگوي اعتقاد بهداشتي

Determinants of the Regular Physical Activity among Employees of Healthcare Network: Application of Health Belief Model

سابقه و هدف: كم‌تحركي يكي از ده علت عمده مرگ‌ومير در جهان است كه خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي را دوبرابر مي‌كند. الگوي اعتقاد بهداشتي از الگوهاي موثر در پيش‌بيني رفتار فعاليت بدني منظم است. هدف اين مطالعه شناسايي عوامل تعيين‌كننده فعاليت بدني منظم براي پيشگيري از بيماري‌هاي قلب و عروق با استفاده از الگوي اعتقاد بهداشتي بود. ابزار و روش‌ها: اين مطالعه مقطعي (توصيفي- تحليلي) در سال 1396 در بين كاركنان شاغل در يك شبكه بهداشت و درمان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي ايلام اجرا شد. 163 نفر به روش نمونه‌گيري تصادفي ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه استاندارد HBM-ISCS و پرسش‌نامه محقق‌ساخته بود كه پس از بررسي و تاييد روايي و پايايي براي گردآوري اطلاعات به كار گرفته شد. نهايتاً داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 16 و آزمون‌هاي آماري همبستگي پيرسون، آناليز رگرسيون چندگانه و آزمون ETA تجزيه ‌و تحليل شدند. يافته‌ها: شدت درك‌شده و خودكارآمدي پيش‌بين‌هاي معني‌دار براي انجام فعاليت بدني منظم روزانه و هفتگي بودند. ضمن اين كه آناليز رگرسيون چندگانه توانست 23.3% رفتار را پيش‌بيني كند. همچنين جنسيت، قوي‌ترين پيوند را با سازه موانع فعاليت بدني و وضعيت تاهل و رسته شغلي قوي‌ترين پيوند را با سازه خودكارآمدي داشتند. تحصيلات هيچ ارتباطي آماري معني‌داري با سازه‌هاي الگو نداشت و سن صرفاً با سازه‌هاي شدت درك‌شده و منافع فعاليت بدني ارتباط آماري معني‌دار داشت. نتيجه‌گيري: شدت درك‌شده و خودكارآمدي قوي‌ترين پيش‌بين‌ها براي انجام فعاليت بدني منظم روزانه و هفتگي براساس الگوي اعتقاد بهداشتي هستند.

Background & Objective: Inactivity is one of the 10 leading causes of death in the world, doubling the risk of cardiovascular disease. Health belief model (HBM) is an effective model in predict the regular physical activity behavior. This study aimed at identifying determinants of the regular physical activity in order to prevent cardiovascular diseases, using HBM. Instruments & Methods: This descriptive-analytical cross sectional study was conducted on employees working in a healthcare network affiliated to Ilam University of Medical Sciences in 2017. 163 subjects were selected by simple random sampling method. The instruments to collect the data were standard inventory of HBM-ISCS and self-made questionnaire that were applied after reviewing and approving their validity and reliability. Eventually, the data were analyzed, by SPSS 16, using Pearson correlation coefficient, multiple regression analysis, and ETA test. Results: The perceived severity and self-efficacy were significant predictors of daily and weekly regular physical activity. Meanwhile, multiple regression analysis predicted 23.3% of the behavior. Also, gender had the strongest relationship with the barriers of physical activity and marital status and occupation had the strongest relationship with self-efficacy. Education had no significant statistical relationship with model constructs and age had a significant statistical relationship with perceived severity and the benefits of physical activity. Conclusion: The perceived severity and self-efficacy from health belief model are the strongest determinants for daily and weekly physical activity.