اثربخشي برنامه آموزشي نقطه هاي فضايي بر ادراك روابط فضايي كودكان داراي اختلال يادگيري- مطالعه تك آزمودني

Effectiveness of Spatial Dots Training Program on Spatial Relationship Perception in Children with Learning Disability: A Single-Subject Study

مقدمه و اهداف ادراك ديداري لازمه دريافت و كاربرد صحيح بسياري از اطلاعات محيطي است؛ به طوري كه ضعف در آن به عنوان مشكلي عصب تحولي منجر به اختلالاتي در يادگيري مي ­گردد. ادراك روابط فضايي يكي از ابعاد زيربنايي ادراك ديداري است كه تاكنون برنامه ­هاي آموزشي كمي جهت تقويت آن طراحي شده ­اند. هدف پژوهش حاضر بررسي اثربخشي برنامه آموزشي نقطه­ هاي فضايي بر بهبود عملكرد كودكان اختلال يادگيري در درك روابط فضايي است. مواد و روش‌ها مطالعه تك ­آزمودني حاضر از نوع A/B با پيگيري و با گروه كنترل فعال بود. مورد مطالعه ­شده از طريق نمونه‌گيري هدفمند از بين كودكان داراي اختلال يادگيري از مركز مشكلات يادگيري اهواز انتخاب شد. آزمودني پسر بچه 7 سال و 9 ماهه با اختلال يادگيري و فاقد مشكلات حسي و حركتي با بهره هوشي 93 بود. جهت اندازه‌گيري توانايي درك روابط فضايي كودك، از آزمون ادراك ديداري فراستيگ استفاده شد. اطلاعات مربوط به خط پايه در 3 جلسه گردآوري شد و 9 جلسه مداخله بر مبناي تمرين ساختارمند نقطه­ هاي فضايي تنظيم شد. در اين مدت، شاهد به شيوه ­ي معمول تحت آموزش قرار گرفت. اثربخشي برنامه درماني به روش بازبيني ديداري نمودارها و ضريب اندازه اثر كوهن مورد تحليل قرار گرفت. يافته ­ها نتايج نشان داد استفاده از برنامه آموزشي نقطه­ هاي فضايي در بهبود ادراك روابط فضايي با اندازه اثر بالا (2/06) موثر است. نتيجه ­گيري به نظر مي­ رسد استفاده از تمرين ساختاريافته نقطه‌هاي فضايي به دليل استفاده از شيوه­ هاي آموزشي مبتني بر حركت به شكل هدفمند و نيز در نظر گرفتن اصول تحول مفاهيم و كاركردهاي زيرساخت ادراك، مي‌تواند در رفع مشكلات ادراك ديداري اثربخش باشد.

Background and Aims: Visual perception is necessary for reception and application of environmental information; when it weakens, it causes disorders in learning. Spatial relationship is one of the dimensions of visual perception for improving of which limited number of programs have been designed. Hence, the present study was carried out to investigate the effect of spatial dots training program on the perception of spatial relationship in children with learning disabilities. Materials and Methods: The study adopted an A/B with follow-up design and active control group. The participant was selected using purposeful sampling from among students with learning disabilities who were in the educational and rehabilitation centers in Ahvaz city. The participant was a boy aged seven years and nine month without any sensory or motor handicaps with full IQ = 93. Frostig visual perception test was administrated as Baseline Data during 3 sessions. The participant was trained in 9 sessions and 3 follow-up assessment sessions using spatial dots training program. Data was analyzed using graphic displays visual analysis as well as Cohen’s coefficient effect size for statistical significance. Results: Findings of the present study revealed that dots spatial intervention improves perception of spatial relationship with the mean effect size of 2/06. Conclusion: It seems that using structured exercise of spatial dots can positively affect treatment of visual perception difficulties in children with learning disabilities as this training program uses motorplaying training methods in a purposeful manner and with a special concern to the principles and functions of perception substructure.