رابطۀ امنيت - توسعه در سياست خارجي (مطالعۀ موردي روابط ايران و شوروي (1357-1340))

Security-Development Nexus in Foreign Policy: The Case of Iranian-Soviet Relations

پيگيري همزمان دو مطالبة امنيت و توسعه در سياست خارجي معاصر ايران ماهيتي پارادوكسيكال دارد، به‌طوري‌كه دستيابي به امنيت از فرصت‌هاي توسعه‌اي كاسته و تلاش براي توسعه، اقدامي براي نقض امنيت تفسير شده است. اين وضعيت به مسئلۀ بزرگ‌تري با عنوان روابط امنيت-توسعه بازمي‌گردد. براي سياستمداران ايراني در بسياري از مقاطع تاريخي، تعيين رابطة ميان اين دو مطالبه چالشي اساسي بوده است. اين مقاله با بررسي الگوهاي ارتباطي ميان امنيت –توسعه و شيوه‌هاي سياستگذاري كه متناسب با اين الگوها پديد مي‌آيند، تلاش دارد ضمن مطالعۀ موردي مقطعي ويژه از تاريخ سياست خارجي ايران به اين پرسش بپردازد كه در اين دوره چه ارتباطي ميان امنيت-توسعه برقرار شده است؟ بررسي روابط ايران- شوروي در سال‌هاي 1357-1340 اين فرضيه را تقويت مي‌كند كه محمدرضا پهلوي از امنيتي‌سازي توسعه براي پاسخ همزمان به نيازهاي امنيتي و توسعه‌اي كشور استفاده كرد. اين مدل موجب برهم خوردن موازنۀ امنيت- توسعه در سياست خارجي ايران شد و با وجود برنامه‌ها و فرصت‌هاي عظيم براي توسعه در ايرانِ آن زمان، به‌سبب هماهنگ نبودن سياست‌هاي امنيتي و توسعه‌اي در تأمين هر دو اين نيازها با چالش‌هايي اساسي مواجه شد.

Historically the simultaneous quest for security and development in Iranian foreign policy was paradoxical in nature. Since improving security meant losing development opportunities and efforts to boost development results in security costs. This situation corresponds to bigger challenge of security-development nexus. For Iranian policy makers in various historical epochs, determining the true relations of those two concepts was an essential challenge. This article by theoretical exploration of various security-development nexus's and further case study of Iranian-Soviet relations during 1961-1979, intents to clarify the problem of security-development nexus in a broader Iranian foreign policy. Iranian-Soviet relations reveals that Pahlavi Regime used the securitization of development as a model for responding to both security and development demands. The model results in a misbalance of security and development in Iranian foreign policy. The lack of coherent policy making process which could coordinate developmental tasks with security concerns, results in failure of the both policies.