تعيين غلظت‌هاي كشنده (90 -10LC) سموم دلتامترين و فن‌والريت و تأثير آن‌ها بر علائم باليني و تغييرات رفتاري در ماهي گورخري چهارمحال و بختياري( Aphanius vladykovi (Coad, 1988

Determination of lethal concentration (LC10-90) values of Deltamethrin and Fenvalerate and their effects on clinical signs and behavioral responses in Zagros pupfish, Aphanius vladykovi (Coad, 1988)

حشره‌كش‌هاي مصنوعي پيروتروئيد به‌طور گسترده به‌جاي حشره‌كش‌هاي آلي كلره، فسفره و كاربامات‌ها براي كنترل انواع مختلف آفات استفاده مي‌شوند و به‌عنوان قوي‌ترين حشره‌كش‌ها شناخته شده‌اند. به دليل استفاده زياد از سموم دلتامترين و فن‌والريت در مزارع استان چهارمحال و بختياري در مركز ايران، اين مطالعه براي تعيين غلظت نيم كشنده (LC50)، غلظت بي‌اثر (NOEC)، حداكثر غلظت مجاز (MAC) و حداقل غلظت مؤثر (LOEC) اين سموم و تأثير آن‌ها بر تغييرات رفتاري و علائم باليني در ماهي گورخري چهارمحال بختياري (Aphanius vladykovi) انجام گرفت. براي اين منظور براي هر تيمار 7 قطعه ماهي گورخري با سه تكرار درون آكواريوم‌هاي 20 ليتري در معرض غلظت‌هاي مختلف دلتامترين (2/5%) و فن‌والريت (20%) به مدت 96 ساعت قرار گرفتند و ميزان تلفات ماهيان هر 24 ساعت جمع‌آوري و ثبت شد. در طول آزمايش واكنش و رفتار ماهيان در معرض مواد سمي به‌دقت زير نظر قرار گرفت. مقادير LC50 96 ساعته، NOEC، LOEC و MAC سم دلتامترين براي ماهي گورخري به ترتيب 0/015، 0/0001، 0/0005 و0/0002 ميكروگرم در ليتر محاسبه شد. همچنين مقادير LC50 96 ساعته، NOEC، LOEC و MAC سم فن‌والريت براي ماهي گورخري به ترتيب0/021 ، 0/0005، 0/001 و 0/0007 ميكروگرم در ليتر بود. اولين تغييرات رفتاري بعد از 15 دقيقه در معرض قرارگيري با غلظت‌هاي بالاي سم دلتامترين (01/0، 1/0 و 1 ميكروگرم در ليتر) مشاهده شد. همچنين ماهيان بعد از 3 ساعت در معرض غلظت‌هاي 0/01، 0/1، 1 و 10 ميكروگرم در ليتر فن‌والريت رفتار غيرعادي از خود نشان دادند. بر اساس نتايج اين تحقيق سموم دلتامترين و فن‌والريت ازنظر درجه سميت در دسته سموم فوق‌العاده سمي و كشنده براي ماهي گورخري چهارمحال و بختياري قرار مي‌گيرند. براي حفاظت از اين گونه ارزشمند استفاده از مبارزه بيولوژيك با آفات به‌جاي آفت‌كش‌ها توصيه مي‌شود.

Synthetic pyrethroid insecticides are widely used in place of organochlorine, organophosphorus insecticides and carbamates to control various types of pests and are among the most potent insecticides known. Due to the extensive application of deltamethrin and fenvalerate in the agricultural lands of the Chaharmahal and Bakhtiari province in central Iran, this investigation was conducted to determine LC50, NOEC, MAC and LOEC of these pyrethroid insecticides and their effects on behavioral responses and clinical signs of Zagros pupfish, Aphanius vladykovi. For this, groups of seven A. vladykovi in three replicates were exposed to different concentrations of deltamethrin (EC 2.5%) and fenvalerate (EC 20%) for 96 h within the 20 L glass aquaria and cumulative mortality of fish was calculated in 24-h interval. During experiments reaction and behavior of the fish to toxin were observed carefully. The 96h LC50, NOEC, LOEC, MAC values of deltamethrin for A. vladykovi were estimated at 0.015, 0.0001, 0.0005 and 0.0002 ppb, respectively. The 96h LC50, NOEC, LOEC, MAC values of fenvalerate for Zagros pupfish were estimated at 0.021, 0.0005, 0.001 and 0.0007 ppb, respectively. First changes in behavior were observed 15min after exposure to the three highest deltamethrin concentrations (0.01, 0.1, and 1ppb). The changes in behavioral responses started in the 3 h after dosing of fenvalerate (0.01, 0.1, 1 and 10 ppb). Based on the results, deltamethrin and fenvalerate were classified as super toxic pesticide for Zagros pupfish and this fact should be taken into consideration when these insecticides were used in agriculture. Biological methods could be used for controlling pets instead of pesticides in order to protect this valuable species.