پديد آورندگان :
يگانه، مژگان سازمان آموزش، تحقيقات و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات خاك و آب، كرج، ايران , بازرگان، كامبيز سازمان آموزش، تحقيقات و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات خاك و آب، كرج، ايران , سمائي، مرجان سازمان مركزي تعاون روستايي ايران - دفتر نظام هاي بهره برداري , فيض اله زاده اردبيلي، مهناز سازمان آموزش، تحقيقات و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات خاك و آب، كرج، ايران , طباخيان، شيدا سازمان آموزش، تحقيقات و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات خاك و آب، كرج، ايران
چكيده فارسي :
نيترات يكي از آلاينده‌هاي مهمي است كه عمدتاً در اثر مصرف نامتعادل كود و زياده‌روي در مصرف كودهاي نيتروژني در اندام‌هاي گياهي تجمع پيدا ميكند. نيترات در سيستم گوارشي بدن انسان و دام تبديل به نيتريت شده و نيتريت با برخي از اسيدهاي آمينه تركيب و توليد نيتروز آمين مي‌نمايد كه مادهاي سرطان‌زا ميباشد. سيب‌زميني يكي از محصولات مهم كشاورزي است كه مصرف سرانه آن در كشور بعد از گندم و برنج قرار دارد. لذا بررسي ميزان آلودگي نيترات در اين محصول و شناخت منابع آلايندگي و ارائه راهكارهاي مناسب براي كاهش نسبي آلودگي ضروري به نظر مي‌رسد. در اين مطالعه به مدت يك سال، هر هفته يك بار از ميدان اصلي ميوه و تره‌بار شهر تهران نمونه‌هاي سيب‌زميني تهيه گرديد. نمونه‌هايي نيز مستقيماً از سطح مزارع در 9 منطقه عمده سيب‌زميني كاري كشور (اصفهان- چهارمحال و بختياري- همدان- آذربايجان شرقي- اردبيل- تهران- خوزستان- فارس- كرمان (جيرفت و كهنوج)) گرفته شد. مقدار نيترات در نمونه‌هاي بخش خوراكي سيب‌زميني در 2 تكرار و نيز درصد رطوبت نمونه‌ها در 341 نمونه برداشت شده، اندازه‌گيري گرديد. نتايج نشان داد محتواي نيترات در سيب‌زميني‌هاي توليدي كشور در محدوده ميانگين جهاني (از 10.2 تا 524 با ميانگين 163.5 ميليگرم در هر كيلوگرم وزن‌تر غده) ميباشد. با فرض 200 ميليگرم بر كيلوگرم به عنوان حد مجاز معرفي شده توسط برخي كشورهاي اروپايي، غلظت نيترات در 30% نمونه ها از حد مجاز تجاوز ميكند. با فرض 246 ميلي گرم بر كيلوگرم به عنوان حد مجاز پيشنهادي براي ايران، غلظت نيترات در 20% نمونه ها بيش از اين حد مجاز است. نتايج نشان داد كه عامل فصل برداشت مي‌تواند در محتواي نيترات غده‌هاي سيب زميني تأثيرگذار باشد. ميانگين غلظت نيترات در سيب‌زميني‌هاي برداشت شده از ميدان ميوه و تره بار در دوره بهار - تابستان 216.55 و پائيز- زمستان 131.53 ميليگرم در كيلوگرم وزن تر بدست آمد.
چكيده لاتين :
Nitrate is an important pollutant that accumulates in edible parts of crops. This accumulation usually occurs because of misuse and excess use of N- fertilizers. Nitrate is transformed to nitrite and then to nitrosamine, which is a carcinogen compound, in digestion system of human and animal bodies. Potato is the third important foodstuff in Iranian food basket after wheat and rice. Therefore, it seems that evaluating the nitrate pollution in potato and recognition of the pollution sources and ways to reduce the pollution is necessary. Potato tuber samples were collected from the main Fruit and Vegetables Supply Center of Tehran once a week, from May 2008 to May 2009. Additionally, potato samples were collected directly from different farms in 9 most important potato-producing regions, namely, Esfahan, Charmahal, Hamadan, East-Azarbaijan, Ardabil, Tehran, Khozestan, Fars, and Kerman (Jiroft and Kahnooj). Nitrate content in edible part and water content of fresh potato tubers were determined in all 341 samples in the central laboratory of Soil and Water Research Institute of Iran. Results showed that nitrate content in potato tubers ranged from 10.2 mg. kg-1 FW, to 524 mg. kg-1 FW with a mean of 163.5 mg kg-1FW, which was in accordance with world normal range. Assuming 200 mg kg-1 FW as the European nitrate limit in potato tubers, it exceeded from this level in about 30% of the tuber samples, and assuming 246 mg kg -1 FW as the Iranian nitrate limit, it exceeded from this level in about 20% of the tuber samples. Results showed that harvest season could affect nitrate content in potato tuber. Mean nitrate content in potato tubers taken from Fruit and Vegetables Supply Center of Tehran during spring-summer was 216.55 mg kg-1 FW, and for samples taken during autumn-winter, it was 131.53 mg kg-1FW.
