پديد آورندگان :
موسوي، علي اكبر دانشگاه شيراز - دانشكده كشاورزي - بخش علوم خاك , گويلي، ادريس دانشگاه شيراز - دانشكده كشاورزي - بخش علوم خاك , مسعودي، فاطمه دانشگاه شيراز - دانشكده كشاورزي - بخش علوم خاك
كليدواژه :
ضريب تبادل جرمي , آب غير متحرك , زغال زيستي , منحني رخنه , ضريب انتشارپذيري-پراكندگي
چكيده فارسي :
ضريب پخشيدگي –پراكندگي و ساير ضرايب انتقال املاح از ويژگي هاي مهم در فرايند انتقال مواد در خاك هستند كه مي تواند تحت تاثير عوامل متعددي از جمله افزودن اصلاح كننده ها و مواد آلي قرار گيرند. بنابراين اين پژوهش با هدف بررسي اثرات بيوچارهاي تهيه شده از كود گاوي و بقاياي نخل در دماهاي مختلف بر ضريب پخشيدگي پراكندگي يون كلر، هدايت هيدروليكي اشباع، ميزان آب غيرمتحرك و ضريب تبادل جرمي يون كلريد در يك خاك لوم شني انجام شد. تيمارها عبارت بودند از: شاهد، بيوچار كود گاوي (CMB400 و CMB600) و بيوچار بقاياي نخل (PRB400 و PRB600) تهيه شده در دماهاي 400 و 600 درجه سلسيوس (هريك در سه سطح 5/0%، 1%و 2 درصد وزني). آزمايش در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار در شرايط آزمايشگاه و در ستون هاي خاك به مدت 70 روز انجام شد. كاربرد مقادير 5/0%، 1% و 2 درصد PRB400 وPRB600 به ترتيب سبب افزايش معني دار ضريب پخشيدگي-پراكندگي كلر به ميزان 89%، 80%، 44% و 39%، 141% و 139 درصد در مقايسه با شاهد شد. همچنين كاربرد مقادير 5/0%، 1% و 2 درصد CMB400 و همچنين 1% و 2 درصد CMB600به ترتيب سبب افزايش معني دار ضريب پخشيدگي به مقدار 95%، 48%، 95%، 81% و 159 درصد در مقايسه با شاهد شد. در حالي كه كاربرد 1 درصد CMB600در مقايسه با شاهد اثر معني داري بر ضريب پخشيدگي- پراكندگي يون كلر نداشت. همچنين كاربرد مقادير 5/0% و 1 درصد CMB400 و كاربرد 2 درصد CMB600به ترتيب سبب افزايش معني دار هدايت هيدروليكي اشباع به ميزان 24%، 18% و 29 درصد در مقايسه با شاهد شد و كاربرد مقدار 5/0 درصد PRB400و همچنين مقادير 1% و 2 درصد PRB600 به ترتيب سبب افزايش معني دار هدايت هيدروليكي اشباع به ميزان 24%، 20% و [ACO1] 18 درصد در مقايسه با شاهد شدند. به طور كلي كاربرد بيوچار توليد شده از بقاياي نخل و كود گاوي سبب افزايش ميزان نسبت آب غير متحرك و ضريب تبادل جرمي يون كلريد در خاك مورد مطالعه شد. در اين پژوهش تفاوت آماري معني داري بين اثر بيوچارهاي توليد شده از كود گاوي و بقاياي نخل و همچنين دماهاي 400 و 600 درجه سلسيوس (به جز در مورد اثر بيوچار بقاياي نخل بر ضريب پخشيدگي-پراكندگي كلر) بر ويژگي هاي هيدروليكي در خاك وجود نداشت. نتايج نشان داد علي رغم اينكه بيوچار ممكن است اثرات مثبت قابل ملاحظه اي بر ويژگي هاي مختلف خاك داشته باشد ولي كاربرد هر دو نوع بيوچار مورد مطالعه در اين پژوهش مي تواند با افزايش ضرايب هيدروليكي و ضرايب انتقال املاح اندازه گيري شده، سبب تسريع در انتقال نمك ها و تركيبات كلريدي به منابع آبي و به ويژه آب هاي زير زميني شود و اين موضوع بايستي در كاربرد اين اصلاح كننده ها در خاك مدنظر قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Diffusion-dispersion and the other parameters of solute transport are important characteristics in material transportation within soil that can be influenced by several factors including addition of soil amendments and organic materials. Therefore, this research aimed to evaluate the effects of cattle manure and palm residue biochars produced at different pyrolysis temperatures on the diffusion-dispersion coefficient (D) of chloride, saturated hydraulic conductivity (K), immobile water content (θim), and mass exchange coefficient (α) of chloride in a sandy loam soil. Treatments consisted of control, cattle manure (CMB), and palm residue (PRB) biochar produced at 400 and 600 ˚C (CMB400, CMB600, PRB400, and PRB600, respectively). Each biochar type was applied at three levels of 0.5, 1, and 2 % wt. The experiment was conducted using a completely randomized design with three replications on soil columns under laboratory condition after 70 days incubation. Application of 0.5,1 and 2% PRB400, and PRB600 increased D parameter by 89%, 80%, 40%; and 39%, 141%, 139% as compared to that of control, respectively. Furthermore, application of 0.5%, 1%, and 2% CMB400 and 1% and 2% CMB600 significantly increased D parameter by nearly 95%, 48%, 95%; and 81% and 159% as compared to the control, respectively. On the contrary, application of 1% CMB600 had no significant effect on D parameter as compared to the control. Besides, application of 0.5% and 1% CMB400 and application of 2% CMB600 resulted in significant increases by 24%, 18%, and 29% in K as compared to the control. Application of 0.5% PRB400 and 1% and 2% PRB600 increased K by 24%, 20%, and 18% as compared to the control, respectively. In general, application of CMB and PRB increased the θim and α in the studied soil. In the present study, there were no significant differences between the effect of CMB and PRB and the applied temperatures (except for the effect of PRB on D parameter) on the studied hydraulic characteristics of the soil. Results suggest that although biochar may have positive effects on different soil properties, application of both studied biochars may intensify transportation of the solute and chloride and their entrance into water resources, particularly ground waters, by increasing the hydraulic and solute transportation coefficients. This point should be considered in the application of these soil amendments.
