تأثير خاك‌ورزي حفاظتي و مديريت بقاياي گندم بر برخي خصوصيات خاك و عملكرد ذرت

Effect of Conservation Tillage and Wheat Residue Management in Some Soil Properties and Grain Yield of Corn

بهبود ويژگي هاي خاك براي دستيابي به كشاورزي پايدار، مستلزم مديريت صحيح بقاياي گياهي است. هدف از اين تحقيق مقايسه تاثير روش هاي خاك ورزي حفاظتي (كم خاك ورزي و بي خا ك ورزي) و اثر كاربرد سطوح بقاياي گندم بر خصوصيات خاك و عملكرد ذرت دانه اي بود. تيمارهاي خاك ورزي در سه سطح، كم خاك ورزي با ديسك، كم خاك ورزي با خاك ورز مركب (چيزل پكر)، بي خاك ورزي و مديريت بقاياي گندم در چهار سطح، حذف بقايا از طريق سوزاندن (روش مرسوم)، حفظ 35، 75 و 100 درصد بقايا اعمال شد. آزمايش به صورت بلوك هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. نتايج نشان داد، از نظر آماري دو تيمار كم خاك ورزي در يك گروه و بي خاك ورزي با ميانگين عملكرددانه برابر 12370[H1] كيلوگرم در گروه ديگر قرار گرفتند. عملكرد دانه ذرت در روش كم خاك ورزي با چيزل پكر 635 كيلوگرم در هكتار نسبت به تيمار بي خاك ورزي بيشتر بود. در دو روش كم خاك ورزي عملكرد تقريبا 5 درصد بيشتر از روش بي خاك ورزي شد. كربن آلي و پتاسيم خاك تحت تاثير خاك ورزي و ميزان بقايا قرار گرفت به طوري كه تيمار سوزاندن بقايا در هر سه روش خاك ورزي، كمترين ميزان كربن آلي و بيشترين فسفر و پتاسيم قابل جذب خاك را به خود اختصاص داد. اثرمتقابل خاك ورزي و مديريت بقايا در سال نشان داد كه تيمار سوزاندن بقاياي گندم در شرايط كم خاك ورزي در سال سوم بيشترين پتاسيم قابل جذب در خاك را داشته است. كربن آلي خاك در سال سوم آزمايش در سه تيمار حفظ بقايا نسبت به سال اول به ترتيب 13%، 19% و 19 درصد افزايش نشان داد، همچنين كم خاك ورزي با چيزل پكر در سال سوم آزمايش با حفظ 75 درصد بقايا، باعث افزايش 8 درصدي كربن آلي خاك گرديد. بر اساس نتايج حاصل از اين تحقيق توصيه مي شود، براي منطقه مورد مطالعه از سوزاندن بقايا پرهيز شود و از روش هاي كم خاك ورزي و حفظ 75-35% بقايا در خاك استفاده شود. [H1]عملكرد هر تيمار را جداگانه بنويسيد.

In order to achieve sustainable agriculture, improving soil characteristics by proper residue management is necessary. The objective of this research was to comparethe effect of conservation tillage (reduced tillageand no tillage) and the effect of wheat residues management on some soil properties and corn yield. Tillage treatments included three levels of reduced tillage by disk, reduced tillage by combined machine, and no tillage (chisel packer). Wheat residue-management treatments consisted of removing the residue by burning (conventional method) and retention of 100%, 75% and 35% of residue. This experiment was performed as split block in randomized complete blockdesign with three replications. According to the results, the two reduced tillage treatments were in one statistical group and no tillage was in another, with the grain yield of 12370 kg/ha. Grain yield in reduced tillage using chisel packer was more than the yield of no tillage by 635 kg/ha. In the two methods of reduced tillage, the corn yield was more than the yield of no tillage by about 5%. Soil organic carbon and potassium (K) were affected by tillage method and residue, so that burning the residue treatment in all three tillage treatments had the least soil organic carbon (SOC) and the highest available phosphorus (P) and potassium (K). Interaction effect of tillage and residue management in year showed that, in the third year, burning of the wheat residue in reduced tillage condition had the highest available potassium in the soil. In the third year of the experiment, soil organic carbon in the residue retention treatments increased by, respectively, 13%, 19%, and 19%. In the same year, reduced tillage by using chisel packer increased the soil organic carbon (SOC) about 8% by preserving the 75% of residue. Based on the results of this research, for the region of study, burning of the plant residues should be avoided and retention of 35-75% of residue and using reduced tillage methods is recommended.