اثر كودهاي زيستي و آلي بر پارامترهاي مورفولوژيك و عملكرد كامازولن بابونه آلماني (.Matricaria chamomilla L ) در شرايط تنش خشكي

Effects of biological and organic fertilizers on morphological parameters and chamazulene yield of German chamomile (Matricaria chamomilla L.) under drought stress condition

به‌منظور بررسي تأثير سطوح مختلف تنش خشكي و نوع كود بر عملكرد كمّي و كيفي گياه دارويي بابونه آلماني (Matricaria chamomilla L.) آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي در مزرعه تحقيقاتي سازمان جهاد كشاورزي جيرفت در سال 1389 با سه تكرار اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايش شامل تنش خشكي در سه سطح 40، 80 و 120 ميلي‌متر تبخير از طشتك تبخير كلاسA به‌عنوان فاكتور اصلي و پنج تيمار كودي شامل شاهد، كود زيستي نيتروكسين، كود زيستي فسفات بارور-2، كود زيستي بيوسولفور و كود گاوي به‌عنوان كرت‌هاي فرعي بودند. صفات اندازه‌گيري شده شامل (تعداد ساقه اصلي، تعداد شاخه فرعي، ارتفاع بوته، تعداد كاپيتول در بوته، قطر كاپيتول، وزن خشك بوته، وزن گل تر، وزن گل خشك، درصد اسانس و عملكرد كامازولن) بود. نتايج نشان داد كه تنش خشكي بر تمام صفات كمّي و كيفي در سطح 1% معني‌دار بود. مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه آبياري پس از 120 ميلي‌متر تبخير، عملكرد را در مقايسه با شاهد 25.1% كاهش داد. بيشترين ميانگين عملكرد و اجزاء عملكرد از تيمار آبياري پس از 40 ميلي‌متر تبخير و كاربرد كود گاوي بدست آمد. بيشترين درصد اسانس (0.685%) و عملكرد اسانس (6.32 كيلوگرم در هكتار) در تيمار بيوسولفور و تنش متوسط مشاهده شد. بيشترين درصد كامازولن (6.45%) و عملكرد كامازولن (396.8 گرم در هكتار) در تنش متوسط و به‌ترتيب از تيمار كودي نيتروكسين و بيوسولفور حاصل گرديد. به‌طور كلي نتايج نشان داد كه در شرايط تنش شديد كود دامي و در شرايط تنش ملايم كود زيستي بيوسولفور مناسب‌ترين تيمار كودي در توليد بابونه بود.

In order to evaluate the effects of water stress and fertilizer on yield and quality of chamomile (Marticaia chamomilla L.), a field experiment was conducted based on split plots design with three replications in the research farm of Jiroft Jahad-e Agriculture Organization, in 2010. The experimental treatments included water stress as main plot in three levels: 40, 80 and 120 mm evaporation from the class A evaporation pan, and fertilizer as sub plot in five levels: control, nitroxyn, bio-phosphate, biosulfore, and cow fertilizer. The traits measured included the number of main stem, number of lateral branches, plant height, number of capitol per plant, capitol diameter, plant dry matter, flower fresh and dry weight, essential oil content, and chamazulene yield. The results showed that the effects of drought stress on all qualitative and quantitative traits were significant (P≤0.01). Means comparison showed that the yield was reduced by 25.1 % in irrigation after 120 mm evaporation, compared to the control. The highest yield and yield components was obtained from irrigation after 40 mm evaporation with application of cow fertilizer. The highest values of essential oil percentage (0.85%) and essential oil yield (6.32 kg ha-1) were observed in the treatment of moderate stress and biosulfore. In addition, the highest chamazulene percentage (6.45%) and chamazulene yield (396.8 kg ha-1) were obtained from the nitroxyn and biosulfore fertilizer treatments in the moderate stress condition. Generally, the results showed that cow fertilizer in the severe stress and biosulfore in mild stress conditions were the best treatments in chamomile production.