اثر محلول پاشي اسيد جاسمونيك بر برخي صفات مورفوفيزيولوژيكي، فعاليت آنتي اكسيداني و عملكرد اسانس مريم گلي (Salvia officinalis L. ) تحت تنش خشكي

Effects of spraying jasmonic acid on some morpho-physiological traits, antioxidant enzymes activity and essential oil yield of Salvia officinalis L. under drought stress

كمبود آب يكي از مهمترين عوامل محيطي محدودكننده رشد گياهان و محصولات آنهاست. در اين مطالعه، به‌منظور بررسي اثر اسيد جاسمونيك بر كاهش صدمات ناشي از تنش خشكي روي شاخص‌هاي رشدي و برخي از پاسخ‌هاي فيزيولوژيكي و آنتي‌اكسيداني گياه دارويي مريم‌گلي (Salvia officinalis L.)، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 3 تكرار در دانشگاه زابل اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل تنش خشكي (آبياري در حد ظرفيت زراعي، تخليه 50% و 75% رطوبت ظرفيت زراعي) و محلول‌پاشي اسيد جاسمونيك (صفر (شاهد)، 75 و 150 ميلي‌گرم در ليتر) بودند. نتايج نشان داد كه محلول‌پاشي با غلظت 150 مولار اسيد جاسمونيك در شرايط تنش خشكي ارتفاع (10.02%)، وزن تر (27.88%) و خشك گياه (12.81%)، محتواي نسبي آب برگ (21.04%)، كلروفيل a و b (12.15% و 10.34%) را افزايش داد. بيشترين مقدار فنول كل (34.13 ميلي‌گرم بر وزن تر)، عملكرد اسانس (2.12 ميلي‌گرم بر وزن تر)، غلظت پرولين (2.52 ميلي‌گرم بر وزن تر) و فعاليت آنزيم‌هاي پراكسيداز (3.15 ميلي‌گرم بر وزن تر) و گاياكول پراكسيداز (0.76 ميلي‌گرم بر وزن تر) در گياهان محلول‌پاشي شده با غلظت 150 ميلي‌گرم در ليتر اسيد جاسمونيك و تخليه 75% رطوبت ظرفيت زراعي حاصل شد و از سويي بيشترين مقدار كاتالاز (5.12 ميلي‌گرم بر وزن تر)، آسكوربات پراكسيداز (0.76 ميلي‌گرم بر وزن تر) و سوپراكسيد ديسموتاز (5.64 ميلي‌گرم بر وزن تر) در گياهان محلول‌پاشي شده با غلظت 150 ميلي‌گرم در ليتر اسيد جاسمونيك در تنش خشكي (تخليه 50% و 75% رطوبت ظرفيت زراعي) بدست آمد. بنابراين براساس نتايج بدست آمده به نظر مي‌رسد كه اسيد جاسمونيك با افزايش توان دفاع آنتي‌اكسيداني و تجمع تنظيم‌كننده‌هاي اسمزي (نظير پرولين) سبب كاهش تنش اكسيداتيو در گياهچه‌هاي تحت تنش خشكي شده، همچنين با حفظ محتواي نسبي آب برگ و رنگيزه‌هاي فتوسنتزي موجب بهبود شرايط رشدي بوته‌هاي مريم‌گلي در شرايط تنش شده است.

Water deficit stress is a major environmental limiting factor for plant growth and crop productivity. In present investigation, to study the effects of jasmonic acid on reducing the damage caused by drought on growth parameters, some physiological and antioxidant responses on Salvia officinalis L., a factorial experiment in a completely randomized design with three replications was conducted at the University of Zabol. The experimental treatments included drought stress (irrigated in field capacity, depletion of soil water content up to 50% and 75% of FC condition) and foliar jasmonic acid spray (0, 75 and 150 mg.l-1). The results showed that spraying with a concentration of 150 (mg. l-1) jasmonic acid under drought stress increased the height (% 10.02), fresh and dry weight (27.88% and 12.81%), relative water content (21.04%) and chlorophyll a and b content (12.15% and 10.34%). The highest phenolic content (34.13 mg- 1fw), proline concentration (5.52 mg-1fw), essential oil yield (2.1 mg-1fw) and the activities of peroxidase (3.15 mg-1fw) and guaiacol peroxidase (0.76 mg-1fw) were obtained in plants sprayed with 150mg.l-1 jasmonic acidand in depletion of soil water content up to 75% of FC. On the other hand, the highest ascorbate peroxidase (0.76 mg-1fw), superoxide dismutase (5.64 mg-1fw) and catalase (5.12 mg-1fw), were obtained in plants sprayed with 150 mg -1 jasmonic acid under drought stress (depletion of soil water content up to 75 and 50% FC). Based on our results, it seemed that Jasmonic acid, with increasing antioxidant defense and accumulation of osmotic regulators (such as proline), reduced the oxidative stress in plants under drought stress. Moreover, maintaining the relative water content and photosynthetic pigment improved growth conditions of sage plants in drought conditions.