مطالعه الگوي ساختاري زئوپلانكتون سواحل ايراني درياي خزر در سال‌هاي 89-1387

Study on Zooplankton community structure in the Iranian Coastal of Caspian Sea during 1996-97, 2008-2011

در دو دهه ­ي اخير ميزان اثرات فاكتورهاي مختلف استرس­زا از قبيل آلودگي­هاي بيولوژيكي و شيميايي بر اجزاي زيستي و غيرزيستي درياي خزر افزوده شده ­است. هدف از مطالعه حاضر بررسي تغييرات الگوي ساختاري زئوپلانكتون در سال­هاي 89-1387 (حدود دو دهه پس از ورود عامل استرس­زاي زيستي Mnemiopsis leidyi) و مقايسه آن با اطلاعات پيش از تهاجم شانه­دار يعني به هنگام ثبات اكوسيستم (سال 1375) در حوزه ايراني اين دريا مي­باشد. نمونه­ برداري در اعماق 100-5 متر، طي چهار فصل (بهار، تابستان، پاييز و زمستان) و در هشت نيم خط (آستارا، انزلي، سفيدرود، تنكابن، نوشهر، بابلسر، اميراباد و تركمن) از سال­هاي فوق صورت پذيرفت. نتايج نشان داد كه تعداد كل گونه­ ها در گروه­ هاي هولوپلانكتون و مروپلانكتون 67 گونه بوده كه 62 گونه آن در گروه هولوپلانكتون ثبت گرديد. تعداد گونه در سال 1375، به ترتيب 3/9، 2/3و 3/4 برابر سال­هاي 1387، 1388و1389 بدست آمد. تعداد گونه­ها در گروه كلادوسرا در سال­هاي 89-1387 به ترتيب 9/6 ،3/6 و 7/2 برابر نسبت به سال 1375كاهش داشت كه بيشترين ميزان كاهش گونه در مقايسه با ساير گروه ­هاي زئوپلانكتون (كوپه­ پودا، روتيفرا، پروتوزوا و مروپلانكتون) بود. تراكم زئوپلانكتون نيز در سال­هاي 89-1387 حدود 5/1-1 برابر نسبت به سال 1375 كاهش نشان داد. در مجموع، به نظر مي­رسد كه دلايل چنداني بر بهبود شرايط اكوسيستم به سوي ثبات وجود نداشته­است، هر چند شواهدي از قبيل افزايش شاخص شانون در سال 1389 نسبت به سال­هاي 1387 و 1388 مشاهده شد.

In the past two decades, the effects of stressers’ factors such as biological and chemical pollution on biotic and abiotic components have increased in the Caspian Sea. The aim of the study is the survey on zooplankton structural pattern changes from 2008 to 2011 (nearly two decades after the introduction of biological stressor such as Mnemiopsis leidyi) and comparison with the data before the introduction of M. leidyi (1996-97) in the basin of Iranian coastal of Caspian Sea. Samples were collected from 5 to 100 m depths at eight transects (Astara, Sefidrud, Tonekabon, Nowshahr, Babolsar, Amirabad and Turkman) during four seaons (spring, summer, autumn and winter). The results showed that the total number of species in meroplankton and holoplankton groups were 67 which 62 species were belonged to holoplankton group. The number of species in 1996-97 which was considered as a stabale ecosystem was 3.9, 2.3 and 3.4 more than in years of 2008-09, 2009-2010 and 2010-2011, respectively. The number of species in Cladocera group in years of 2008-09, 2009-2010 and 2010-2011 were 9.6, 3.6 and 7.2 less than in years 1996-97, respectively, which showed the most declined of species between other different groups (copepoda, rotifera, protozoa and meroplankton) of zooplankton. Abundance of zooplankton in years of 2008-09, 2009-2010 and 2010-2011 were 1 to 1.5 folds less than in years of 1996-97. Finally, it seems that there is little reasons on improving the ecosystem toward stability, although the Shannon index in 2010-2011 was increased compare to 2009-2010.