تحليلي فقهي بر نامطلوب بودن توسعه عمودي بناهاي مسكوني در شهر اسلامي

A jurisprudential analysis on non-desirability of vertical development of residential buildings in Islamic city

اين پژوهش به دنبال ژرف كاوي الگوي توسعه عمودي در ابنيه مسكوني از منظر فقه شيعي است و مسئله اي كه محور اين پژوهش را تشكيل مي دهد عبارت است از «مطلوبيت يا عدم مطلوبيتِ فقهيِ توسعه عمودي در ابنيه مسكوني و تبيين علل آن». براي ژرف كاوي اين مسئله از روشي تركيبي در اين پژوهش استفاده شده است؛ به نحوي كه در مقام گردآوري داده ها از روش اسنادي استفاده شده است اما در مقام تحليل داده ها از روش هاي تحليل محتواي كيفي و استدلال منطقي بهره گيري شده است. بر اساس يافته هاي پژوهش، توسعه عمودي در ابنيه مسكوني به دلايل متعدد فقهي، مطلوبيت ندارد كه اين دلايل را مي توان به دو دسته ادلّه صريح و ادلّه غير صريح تقسيم نمود. از مهمترين دلايل دسته اول مي توان مواردي همچون موضوع اِشراف و ايجاد مزاحمت ساختمان هاي بلند در تهويه ابنيه مسكوني مجاور را برشمرد كه به صراحت در متون فقهي مورد نهي قرار گرفته است و قبل از اين پژوهش، در ساير پژوهش هاي مشابه نيز كمابيش مورد بحث قرار گرفته است؛ اما نوآوري اين پژوهش در تبيين دسته دوم (ادلّه غير صريح) است كه در اين خصوص مي توان به مواردي همچون تقابل با انجام برخي تكاليف شهروندي و اجتماعي، تقابل با برخي از سنن معصومين (ع) نظير سنت استهلال و تقابل ضمني با برخي از آيات و ادعيه اشاره نمود كه همانطور كه اشاره شد، تحليل و استنتاج يافته ها از اين نوع ادلّه از ابداعات اين پژوهش است.