مغفول ماندن عدالت‌محوري آموزش عالي سلامت در «برنامه تحول و نوآوري آموزش» و «سند گسترش جغرافيايي آموزش عالي سلامت»

Neglecting justice in health higher education in change and innovation in education planning and document of geographical expansion of health higher education

برنامه تحول و نوآوري در آموزش عالي سلامت كه بر مبناي دوازده سياست كلي تدوين و به دانشگاه­هاي علوم پزشكي كشور كه در قالب كلان مناطق سازماندهي شده­اند (1)، ابلاغ شد. دو بسته مهم اين برنامه كه توسط دانشگاه ­هاي كلان مناطق در حال پي­گيري هست، «بسته آموزش پاسخ­گو و عدالت محور» و «آمايش سرزميني، ماموريت گرايي، تمركز زدايي و توانمندسازي دانشگاه­ ها» مي­باشد. هر دو بسته بر مبناي دو سياست كلان (نهادينه ­سازي رويكرد آموزش پاسخ­گو در نظام سلامت و گسترش عدالت در آموزش عالي سلامت) طراحي شده­اند. مطالعات زيادي از جنبه­ هاي مختلف برنامه تحول و نوآوري را بعد از اجرا مورد بررسي قرار داده ­­اند (2). آن­چه هم در سند گسترش جغرافيايي در آموزش عالي سلامت و هم در بسته آموزش پاسخ­گو و البته جدي­تر در بسته آمايش سرزميني مورد توجه قرار گرفته است، راه­ اندازي مجتمع ­هاي عالي سلامت (به تعداد 240 مورد تا پايان 1404) در كشور است. بر اساس سند گسترش جغرافيايي در آموزش عالي سلامت، توصيه شده تا در شهرهاي كم­تر برخوردار با استفاده از توان آموزشي موجود در شبكه­ هاي بهداشت و درمان، مجتمع­ها راه اندازي شوند تا بتوانند دوره ­هاي مهارتي، حرفه­ اي، مقاطع كارداني و حتي بعضي از رشته ­هاي كارشناسي را بر اساس نياز منطقه پرورش دهند. ن نگارندگان اين سطور اعتقاد دارند كه راه­اندازي مجتمع عالي سلامت با روح عدالت طلبي كه اساس سند گسترش جغرافيايي در آموزش عالي سلامت و برنامه تحول و نوآوري در آموزش عالي سلامت است، در تناقض كامل هست. توسعه رشته هاي كارداني (ويا حتي كارشناسي) در قالب مجتمع عالي سلامت در مناطق كم­تر برخوردار باعث مي­شود جوانان مستعد اين مناطق با توجه به تخصيص امتيازات بومي، به مقاطع پايين تحصيلي سوق داده شوند. در مقابل جوانان مناطق برخوردار امكان ادامه تحصيل در رشته/مقاطع بالاتر را دارند. اين مسئله در بلندمدت، ناخودآگاه جوانان مناطق كم­تر برخوردار را به سمت رشته­ هاي كارداني مهارتي و حرفه اي سوق خواهد داد كه مي تواند باعث هدررفت جوانان مستعد كشور شود. به علاوه در سند گسترش جغرافيايي آموزش عالي سلامت، يكي از اهداف راه ­اندازي مجتمع عالي سلامت، برگزاري دوره­هاي مهارتي و حرفه اي مرتبط با رشته ­هاي علوم پزشكي است. اين در حالي است كه در مورخ 95/04/13 آيين نامه نظام آموزش مهارتي و حرفه اي وزارت بهداشت به دانشگاه ­ها ابلاغ شد كه اجراي آن به اداره آموزش مداوم دانشگاه­ ها سپرده شده است. به اين ترتيب تاسيس مجتمع عالي سلامت براي برگزاري دوره ­هاي مهارتي و حرفه­ اي يك موازي­ كاري محسوب مي­ شود.