تبيين سلسله‌مراتب روابط عملكردي شبكه شهري: نمونه موردي استان فارس

Identifying the hierarchy of Functional relationships of urban network: The case of Fars province

براي شناسايي نظام‌هاي شهري، در نظر داشتن روابط بيروني شهرها و اهميت و نقش هريك از ارتباطات ضروري مي‌نمايد. از اين‌ رو، درك صحيح ماهيت فضا و نيروهاي شكل‌دهنده آن و درنهايت شناسايي شيوه سازمان‌يابي فضا در سطح منطقه، نيازمند شناسايي انواع روابط ميان شهرهاست. در اين پژوهش تلاش مي‌شود سلسله‌مراتب روابط كاركردي بين شهرها در استان فارس مورد بررسي قرار گيرد. پژوهش حاضر در پي پاسخگويي به سئوالات ذيل خواهد بود: 1- الگوي سلسله مراتبي ارتباطات كاركردي استان فارس چگونه است؟ 2- براي تحقق الگوي توسعه متعادل منطقه‌اي، كدام كانون‌ها و كدام نوع ارتباطات از اهميت بيشتري برخوردار است؟ اين پژوهش در زمره پژوهش‌هاي اثباتي قرار مي‌گيرد؛ از نقطه ‌نظر روش‌شناسي ، كاربردي و توسعه‌اي بوده و با روش كمي به بررسي سلسله‌مراتب ارتباطات شهري استان فارس مي‌پردازد. اطلاعات مورد نياز از طريق مطالعات اسنادي و كتابخانه­اي جمع‌آوري‌ شده است. پژوهش حاضر سلسله‌مراتب ارتباطات شهري استان فارس را به تفكيك ارتباطات خدماتي (شامل خدمات گردشگري تفريحي، حمل‌ونقل، بهداشتي درماني و آموزشي)، سياسي و اقتصادي بررسي نموده و درنهايت براساس برآيند ارتباطات شهري خدماتي، سياسي و اقتصادي، سلسله‌مراتب ارتباطات شهري استان را تبيين مي‌نمايد. بررسي الگوي ارتباطات شهري استان فارس بيانگر وجود ساختاري تك مركزي_خوشه‌اي در استان است و شهر شيراز در مركزيت مسلط استان قرار دارد. نهايتاً نتيجه مي‌شود، توزيع خدمات در استان نقش مهمي در سلسله‌مراتب نظام شهري دارد و وابستگي‌هاي جمعيتي بيشتر متأثر از ساختار خدماتي و ارتباطي استان شكل ‌گرفته است. در پژوهش حاضر چارچوبي پيشنهاد شده است كه از آن طريق مي‌توان تجسمي فراتر از سلسله‌مراتب شهري به روش‌هاي صرفاً مبتني بر توزيع جمعيت يا خدمات داشت.