تحليل بقاي بيماران مبتلا به سرطان پستان با استفاده از مدل‌هاي شفايافته نا آميخته وايبل و بتا وايبل پواسون

Analyzing the Survival of Breast Cancer Patients Using Weibull and Poisson Beta-Weibull Non-Mixture Cure Models

سابقه و هدف: در سال‌هاي اخير درمان بسياري از بيماري‌ها بويژه سرطان‌ پستان پيشرفت قابل توجهي يافته است، بنابراين شمار بيماراني كه پيامد مورد نظر از جمله مرگ را تجربه نمي‌كنند افزايش يافته است. در تحليل آماري اين نوع بيماري‌ها، بجاي مدل‌هاي معمول بقا از مدل‌هاي شفايافته استفاده مي‌شود. از بين اين مدل‌ها، مدل وايبل كاربرد بيشتري دارد و گونۀ تعميم‌يافتۀ آن مدل بتا وايبل پواسن به دليل انعطاف بيشتر داده‌ها را بهتر مدل‌بندي مي‌كند. اين مطالعه با هدف بررسي عوامل مؤثر بر بقاي بيماران مبتلا به سرطان پستان با استفاده از اين مدل‌ها انجام گرفت. مواد و روش: داده‌هاي اين مطالعه‌ي كوهورت مربوط به بيماران مبتلا به سرطان پستان است كه در سال‌هاي 1385-1376 به پژوهشكده معتمد جهاد دانشگاهي در تهران مراجعه كرده‌ بودند و در سال‌هاي 1396-1391 مورد پيگيري قرار گرفتند. تعداد 270 بيمار به صورت تصادفي انتخاب و مشخصه‌هاي فردي آن‌ها ثبت شد. براي برازش مدل‌هاي شفايافته از نرم‌افزارهاي Stata12 و R3.4.1 استفاده و سطح معني‌داري 05/0 در نظر گرفته شد. يافته‌ها: نتايج اين مطالعه نشان داد كه 43 (9/15%) نفر از بيماران پس از درمان فوت كردند. شفاي يك، سه و پنج ساله بيماران به ترتيب 99/0، 87/0 و 83/0 بود. نتايج برازش مدل نشان داد مدل بتا وايبل پواسون (با 427=AIC) برازش بهتري نسبت به مدل شفايافته ناآميخته وايبل (593 AIC=) دارد. براساس اين مدل، متغيرهاي اندازه تومور بزرگتر از 5 سانتي‌متر (001/0>P) و درجه تومور3 (بدخيم)، (001/0>P) معني‌دار بودند و نسبت شفايافتگي 80% برآورد شد. نتيجه گيري: با بررسي اثر عوامل موثر بر رخداد مرگ و در نظر گرفتن عوامل نامعلوم كه با توزيع پواسون مدل‌بندي مي‌شود، مدل‌ شفايافته ناآميخته بتا وايبل پواسون باعث مي‌شود سير طبيعي بيماري بهتر توصيف شود و اطلاعات دقيق‌تري در اختيار محققين قرار گيرد.

Background and Aim: Therapies for many of diseases especially cancers have been improved significantly in the recent year, so there have been an increased number of patients who do not experience mortality. In analysis of these disease, cured models is used instead of usual survival models. Weibull model and its generalized version beta Weibull Poisson (BWP), are flexible models in cure models and are used in this study to analyze braset cancer patients data. Materials and Methods: The data of this cohort study are from patients with breast cancer, were gathered during 1997 to 2006 to the Motamed Cancer Institute in Tehran, and were followed up from 2013 to 2017. A random sample of size 270 patients was selected and individual characteristics evaluated. The data were analyzed using Stata 12 and R3.4.1 software and the significance level set at 0.05. Results: The results showed that 43 (15.9%) of patients deaths after treatment. One, three and five year Cure of the patients was 0.99, 0.87 and 0.83 respectively. The results of this study showed that PBW Non-Mixture Cure Model (AIC=427) has better fit than weibull (AIC=593). Based on this model, variables of tumor size greater than 5,(P<0.001) and, tumor grade 3,(P<0.001) are factors affecting of patients cured; and the cure fraction was estimated to be 80%. Conclusion: By study the effect of factors affecting the occurrence of death, considering the unknown number of causes and using BWP models, the cancer trend can analyzed better and more accurate information can be available to researchers.