آموزه‌هاي مشاركت كودكان در فرايند طراحي فضاي شهري دوستدار كودك (مطالعه موردي : شهر سده لنجان)

Some lessons from Children participation in the design process of child-friendly urban spaces (Case study: the city of Sade Lenjan)

در حال حاضر حقوق كودكان و مشاركت آنان در شهرسازي جايگاه ويژه‌‌اي در تجربيات شهرسازي جهان پيدا كرده‌‌ است. اين رويكرد به كودكان اجازه مي‌‌دهد كه در برنامه‌‌ريزي و طراحي محيط زندگي خود اثر‌‌گذار و سهيم باشند. از آنجايي كه براي ايجاد فضاهاي شهري در فرايند مشاركتي توجه به نظر گروه‌‌هاي دخيل در كانون توجه قرار مي‌‌گيرد، مناسب‌‌سازي فضاهاي شهري براي كودكان نيز اين ضرورت را ايجاد مي‌‌كند كه مراحل برنامه‌‌ريزي و طراحي با همكاري كودكان انجام شود. همچنين به اين دليل كه نوع نگاه كودكان به شهر از موضع بزرگسالان متفاوت است، روش‌‌هاي مشاركت كودكان در فرايند برنامه‌‌ريزي و طراحي‌‌ شهري نيز متفاوت خواهد بود. در اين مقاله كه از نظر روش توصيفي_تحليلي است، با مرور مفاهيم و فرايند مشاركت كودكان در ايجاد فضا‌هاي شهري دوستدار كودك، الگويي براي فرايند مشاركت آنها در شهر استخراج شده و به اين سئوال پاسخ داده شده كه چگونه مي‌توان يك الگوي مشاركتي مبتني بر آموزش و ايجاد يك زبان مشترك با كودكان را تدوين كرد؟ و چه رابطه­ معناداري ميان نظرات و پيشنهادهاي كودكان آموزش ديده با ساير گروه‌هاي جانشين آنها در طراحي و برنامه‌ريزي شهر وجود دارد؟ در اين پژوهش با برگزاري فراخوان‌ها و كارگاه‌هاي شهرسازي براي كودكان تلاش شده بستر مناسبي براي مشاركت داوطلبانه كودكان در شهر سده ‌‌‌لنجان فراهم ‌‌‌شود تا از اين طريق بتوان نظر كودكان را به عنوان گروه دخيلان اصلي در فضاهاي دوستدار كودك بررسي كرده و انگاره و پيشنهاد‌‌‌‌‌هاي آنها را متناسب با نظر طراح تعديل كرد كه براي اين منظور 128 كودك آموزش ديدند و سپس به سئوالات پرسشنامه پاسخ دادند. نتايج پژوهش نشان داد، فرايند انجام شده در اين تحقيق در جهت افزايش مشاركت پذيري كودكان و ايجاد يك زبان مشترك ميان كودكان و ساير گروه‌هاي دخيل و طراحان كارآمد بوده و به خوبي مي‌تواند در برنامه‌هاي مشاركتي كودكان مورد استفاده قرار گيرد. همچنين نتايج حاصل از آمار توصيفي و استنباطي(آزمون پيرسون_خي دو) نشان داد، نظرات كودكان با نظرات ساير گروه‌هاي دخيل و همين طور طراحان، تفاوت‌هاي فاحشي دارد كه لزوم بهره‌مندي از مشاركت فعالانه كودكان در برنامه‌هاي مشاركتي را بيش از پيش مورد تأكيد قرار مي‌دهد