عدالت در توزيع جغرافيايي پزشكان متخصص در ايران

Equity in Geographical Distribution of Medical Specialists in Iran

مقدمه: توزيع مناسب نيروي انساني بخش سلامت بر بهبود شاخص‌هاي بهداشتي و درماني جامعه اثر دارد. اين پژوهش به بررسي عدالت در توزيع جغرافيايي پزشكان متخصص كشور به تفكيك نوع تخصص پرداخت. روش بررسي: مطالعه حاضر از نوع توصيفي و مقطعي بود. داده‌هاي مربوط به تعداد جمعيت مردم و جمعيت پزشكان متخصص به تفكيك نوع تخصص در هر استان بر اساس آمار سرشماري نفوس و مسكن سال 1390 مركز آمار كشور جمع‌آوري و با استفاده از نرم افزارExcel و فرمول ضريب جيني، منحني لورنز و مقدار ضزيب جيني استخراج شد. يافته ها: به ازاي هر صد هزار نفر جمعيت در سال 1390، تعداد 21/45 نفر متخصص پزشكي در كشور وجود داشت. استان سمنان داراي بيشترين (40/23 در صد هزار نفر) و استان خراسان شمالي داراي كمترين پزشك متخصص (11/7 در صد هزار نفر) بود. ضريب جيني توزيع كل متخصصان پزشكي كشور برابر با 0/043 بود. بيشترين ضريب جيني مرتبط با پزشكان متخصص اعصاب و روان و كمترين آن مرتبط با پزشكان متخصص پوست به دست آمد. بحث و نتيجه گيري: اگرچه نسبت پزشكان متخصص به جمعيت در استان‌هاي كشور متفاوت است، وليكن، توزيع آنها در كشور عادلانه بوده است. سياستگذاران و مسئولان علاوه بر عدالت خام توزيعي در توزيع پزشكان متخصص، بايستي به نياز جامعه نيز در توزيع متخصصان پزشكي توجه ويژه داشته باشند.

Background & Objectives: Fair distribution of healthcare personnel improves the society healthcare indicators. The aim of this study was to investigate the geographical distribution of medical specialists, based on their field of specialty, in Iran. Methods: The present research was a descriptive and cross- sectional study. Data related to the country population and the number of medical specialists working in hospitals affiliated to the Ministry of Health and Medical Education in each province were gathered from the reports of 2011 national census population and housing performed by Iran national statistics center. Data was analyzed through Excel software. Lorenz curve was drawn and Gini index was calculated. Results: There were 21.45 medical specialists per 100,000 population in Iran in 2011. Semnan had the highest (40.23) and North Khorasan had the lowest (11.7) medical specialists in the country. Gini index for medical specialists was calculated as 0.043. The greatest Gini index was observed for Neuropsychologists (0.080) and the smallest was seen for dermatologists (0.001). Conclusion: Although the ratio of medical specialists to the population differed in provinces of Iran, medical specialists were distributed fairly among provinces. It is recommended that in addition to distribution equity, policy makers pay more attention to the population medical needs in each region.