عوامل تسهيل كننده و بازدارنده‌ي رعايت حجاب كامل توسط دانشجويان: يك مطالعه كيفي

Facilitators and inhibitors of full hijab by students: One qualitative study

سابقه و اهداف: رعايت حجاب، يك ارزش­ اسلامي و تكليف الهي مورد تأكيد است و در محيط دانشگاه ضرورت آن بيش­ از پيش احساس مي­شود. بد­حجابي، پديده­يي اجتماعي است كه براي پي بردن به عوامل­ آن، بايد جوانب اجتماعي، سياسي و فرهنگي آن بررسي شود. هدف از اين پژوهش، تبيين عوامل­ تسهيل­كننده و بازدارنده­ي رعايت حجاب كامل براي دانشجويان بوده است. مواد و روش‌ها: اين مطالعه، بخشي از مطالعه­يي است كه به روش گراندد تئوري انجام شده. داده­ها با مصاحبه­ي نيمه­ساختار يافته از 12 دانشجوي ترك حجاب كرده، 11 نفر دانشجوي با حجاب، سه استاد مشاور، دو معاون فرهنگي و سه نفر از اعضاي خانواده­ي دانشجويان ترك حجاب كرده، جمع­آوري شد. مشاركت­كنندگان با نمونه­گيري هدفمند و نظري انتخاب شدند و تجزيه و تحليل داده­ها با روش تحليل مقايسه­ي مداوم كوربين و اشتراوس(2008) انجام شد. يافته‌ها: تقيّد به معنويات، كه عاملي تسهيل­كننده در رعايت حجاب دانشجويان است، با اخلاق­مداري، دين­مداري و خوف و رجا، انتزاع شد؛ و ترديد در باورها، كه عاملي بازدارنده در رعايت حجاب كامل دانشجويان شناخته شد، با سه زيرطبقه­ي فطرت­گريزي، باورهاي ديني سطحي و شناخت ديني ناكافي، انتزاع شد. نتيجه‌گيري: رعايت حجاب كامل، با تقيّد به معنويات تقويت مي­شود؛ و ترديد در باورها، حجاب را تضعيف مي­كند؛ بنابراين به منظور ترويج و توسعه­ي حجاب لازم است به شرايط زمينه­يي و علّي رويارويي با حجاب توجه كرد و براي تقويت باورها و ارزش­ها، اقدام­هاي لازم به عمل آورد.

Background and Objectives: Hijab as an Islamic value and divine duty is emphasized and more than ever it is necessary in university settings. The misveiling is a social phenomenon and it’s social, political and cultural aspects must be studied for understanding factors and causes. The aim of this study was to understand facilitators and inhibitors of full hijab by students. Materials and Methods: This study is part of a grounded theory study. The data were collected by semi-structured interviews from twelve students who left their veiling, eleven students with veiling, three advisors, two Vice in Student & Cultural Affairs and three family members of students who left their veiling. The participants were selected through purposeful and theoretical sampling method and the data were analyzed simultaneously by continuously comparisons based on Corbin and Strauss 2008 method. Results: Spiritual adherence as a facilitator of hijab by students is recognized which has three categories: ethical orientation, religion orientation and fear and hope. Doubt in believing as an inhibitor of hijab by students is abstracted which has three subcategories: escape from essence, superficial religious beliefs and inadequate religious knowledge. Conclusion: By adherence to Spiritual, veiling can be strengthened and it can be weakened by doubts in beliefs. In order to promote of hijab, it is necessary to pay attention its underlying conditions and causes. Individual beliefs and values must be strengthened for promoting hijab.