بررسي تأثير باورهاي فراشناختي و نگرش مذهبي، برگرايش به مصرف سيگار در نوجوانان

Enquiring the effect of metacognitive beliefs and religious attitude on the tendency to cigarette use in adolescents

سابقه و اهداف: كاهش سنّ مصرف سيگار و دخانيات و آسيب­هاي جسماني و اجتماعي اين پديده، محقق را بر آن داشت تا پژوهش حاضر را با هدف بررسي تأثير باورهاي فراشناختي و نگرش مذهبي، بر گرايش به مصرف سيگار در نوجوانان پسر انجام دهد. مواد و روش‌ها: روش پژوهش حاضر، توصيفي و از نوع همبستگي است. جامعه­ي آماري پژوهش شامل همه­ي دانش‌آموزان پسر دوره­ي متوسطه­ي شهرستان مهران در سال تحصيلي94- 1393 است كه طبق آمار آموزش و پرورش شهرستان، 502 نفر بودند. نمونه­ي مورد نظر طبق فرمول كوكران، 217 نفر برآورد شد و به روش نمونه‌گيري خوشه‌يي انتخاب شد. در اين پژوهش از پرسش­نامه­ي فراشناختي(MCQ) و پرسش­نامه­ي 21 سئوالي آلپورت براي سنجش نگرش مذهبي استفاده شد و براي سنجش گرايش به مصرف سيگار، از پرسش­نامه­­ي 23 سئواليِ ساخته­ي محقق بهره برده شد. داده­هاي به­دست آمده نيز با استفاده از نرم افزار spss تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: يافته­ها نشان داد بين باورهاي منفي درباره­ي كنترل ­ناپذير بودن و خطرناك بودن نگراني و خودآگاهي شناختي، با گرايش به مصرف سيگار، رابطه­ي معكوس و معناداري وجود دارد(05/0P<). همچنين مي­توان گفت بين نگرش مذهبي بيروني و نگرش مذهبي كلي، با گرايش به مصرف سيگار، رابطه­ي معكوس و معناداري وجود دارد(05/0P<). همچنين نتيجه­هاي پژوهش نشان داد كه مؤلفه­هاي باورهاي فراشناختي(32/0R=) و نگرش مذهبي(35/0R=)، به ترتيب بيش­ترين توانايي را در پيش­بيني گرايش به مصرف سيگار در دانش‌آموزان دارد(05/0P<). نتيجه‌گيري: با توجه به اثبات تأثير باورهاي فراشناختي و نگرش مذهبي بر كاهش گرايش به مصرف سيگار در دانش­آموزان، پيشنهاد مي­شود تقويت باورهاي ديني از طريق برگزاري كلاس­ها و جلسه­هاي پرسش و پاسخ، مورد توجه قرار گيرد. همچنين برگزاري كلاس­هاي مشاوره­يي براي تقويت خودآگاهي شناختي و كاهش فكرهاي منفي، به منظور كاهش گرايش به مصرف سيگار در دانش‌آموزان، بايد در دستور كار مدارس قرار گيرد.

Background and Objectives: According to the reduction of consumption age in cigarette smoking and tobacco and physical and social harms of this phenomenon, prompted the researcher to study and carry out this investigation in order to assess the effect of metacognitive beliefs and religious attitude on the tendency to cigarette use in male adolescents. Materials and Methods: This study is descriptive and correlative. The statistic population consisted of all of the male high school's students of the city of Mehran in the academic year 2014, which according to the statistic of the education department of the city were 502 people. The sample of 217 persons was calculated based on Kokran formula and was selected by cluster sampling. In this study ultra-cognitive questionnaire (MCQ), Alport's 21-items questionnaire to measure religious attitudes, and the researcher's 23-items questionnaire of tendency to cigarette smoking were used. The data were analyzed using spss software. Results: The results showed that there is a meaningful and inverted relation between negative beliefs about uncontrollable and dangerous of concern and cognitive self-consciousness with tendency to cigarette smoking (p<0/05), and also there is a meaningful and inverted relation between external religious attitude and general religious attitude with tendency to cigarette smoking (p<0/05). Also the results of the investigation showed that the components of metacognitive beliefs (R=0/32) and external religious attitude (R=0/35) have a highest ability in predicting the tendency to cigarette smoking in students, respectively (p<0/05). Conclusion: Due to demonstration the influence of meta cognitive beliefs and religious attitude on the reduction of tendency to cigarette smoking in the students, it is recommended that strengthens religious beliefs by holding classes and question-answer sessions, as well as advisory classes in school programs in order to strengthen cognitive selfawareness and decline negative thoughts to reduction the tendency to cigarette smoking among students.