تحليل سياست‌گذاري برنامه پزشك خانواده و نظام ارجاع در ايران با استفاده از چارچوب مثلث تحليل سياست

Policy Analysis of Family Physician Plan and Referral System in Iran Using Policy Analysis Triangle Framework

مقدمه: استقرار نظام ارجاع در برنامه پزشك خانواده جهت پاسخگويي بهتر به نيازها و تحقق اهداف نظام سلامت مورد توصيه سازمان جهاني بهداشت مي‌باشد. مطالعه حاضر با هدف تحليل سياست‌گذاري برنامه پزشك خانواده و نظام ارجاع در ايران و ارائه توصيه‌هايي جهت انجام اصلاحات مورد‌نياز انجام گرديد. روش بررسي: پژوهش حاضر از دسته مطالعات تحليل سياست بود كه به روش گذشته‌نگر و بر اساس چارچوب مثلث تحليل سياست والت و گيلسون انجام شد. جهت تحليل برنامه پزشك خانواده از روش‌هاي مختلفي از جمله مرور متون و بررسي اسناد و مدارك استفاده شد. سپس مطالعه كيفي به شيوه فنومنولوژي از طريق مصاحبه‌هاي نيمه ساختار يافته با 6 تن از افراد خبره جهت معتبرسازي يافته‌هاي قبلي انجام شد. يافته ­ها: نتايج اين مطالعه نشان داد اغلب نقش‌آفريناني كه در استقرار و اجراي برنامه پزشك خانواده نقش داشتند، عملكردشان در راستاي بهبود برنامه نبوده است. از چالش‌هاي مهم ديگري كه در ابعاد محتوا، زمينه و فرآيند ديده شد، مي‌توان نبود اهداف اولويت‌بندي شده، تغييرات مكرر مسئولين تصميم‌ساز وزارت بهداشت در حوزه پزشك خانواده، شتاب‌زدگي در اجرا بدون برنامه‌ريزي دقيق، تعدد صندوق‌هاي بيمه‌ و عدم كميت و كيفيت مناسب بازخورد را برشمرد. بحث و نتيجه‌گيري: ارتقاي جايگاه پزشك خانواده و نظام ارجاع و اطلاع‌رساني گسترده در خصوص مزاياي استفاده از آن از طريق رسانه‌هاي جمعي، استقرار نظام پرونده‌هاي الكترونيك سلامت، مناسب‌سازي آموزش‌هاي مورد‌نياز در دوره پزشكي عمومي و توجه به منافع همه ذي‌نفعان مي‌تواند در استقرار كامل نظام ارجاع و برنامه پزشك خانواده نقش مؤثري داشته باشد.

Background & Objectives: Establishment of a “referral system” in Family Physician plan has been recommended by WHO, in order to better respond to population health needs and achieving the goals of health system. This study aimed to analyze the family physician plan and referral system in Iran and to provide a number of recommendations for improvement of this plan. Methods: This study was a retrospective policy analysis study which was conducted based on the Walt and Gilson's policy analysis triangle framework. In order to analyze the Family Physician plan and referral system in Iran various methods including documentary analysis and reviewing the existing evidence were applied. Then, a qualitative study based on a phenomenology approach was used through semi-structured interviews with 6 experts in order to validate the earlier findings. Results: The results of this study showed that the performance of most actors who were involved in the establishment and implementation of the Family Physician plan had not improved this plan. Other important challenges that have been identified in terms of content, context, and process were lack of priority setting in objectives of this policy, frequent changes of decision-makers, impetuosity in implementation without careful planning, multiplicity of insurance systems, and poor quality of feedback. Conclusion: Improvement of the position of family physician and referral system and advertising the advantages of this plan through public media, establishment of electronic health records for patients, providing required education in the curriculum of general medicine as well as considering the interests of all stakeholders would significantly help in successful implementation of this plan in the country.