ارزيابي مدل‌هاي ساختار سازمان‌هاي بهداشت و درمان نظامي در نبرد ناهمطراز

Evaluation of military healthcare organizations’ structure models in asymmetric warfare

اهداف: ساختار سازماني، نقشي كليدي در تحقق اهداف و استراتژي سازمان‌ها دارد. اين مطالعه با هدف ارايه الگوي ساختار سازمان‌هاي بهداشتي و درماني نظامي، براساس ويژگي‌هاي نبرد ناهمطراز براي دستيابي به ساختار سازماني مناسب انجام شد. روش‌ها: اين مطالعه تركيبي در سال 1388 انجام شد. مرحله كيفي به‌كمك مصاحبه نيمه‌ساختار­يافته و عميق با 18 نفر از مديران عالي سازمان­هاي بهداشت و درمان نظامي با نمونه‌گيري هدفمند انجام گرفت. داده ­هاي كيفي با روش تحليل محتواي كيفي بررسي شد. سپس مدل­هاي ساختاري با بحث گروهي متمركز مورد اجماع قرار گرفتند. در مرحله كمّي، نظرات 95 نفر از مديران ارشد بهداشت و درمان نظامي در مورد انعطا­ف ­پذيري، دقت، سرعت تصميم­ گيري و تناسب مدل­هاي ساختاري با نبرد ناهمطراز مقايسه شد. نتايج با نرم‌افزار SPSS 16 و آزمون‌هاي آماري توصيفي و آزمون استنباطي مجذور كاي تحليل شد. يافته‌ها: چهار مدل ساختار سازماني استخراج شد. در ابعاد انعطاف­پذيري و دقت، مدل "ستادمحور" با 68/5 و 63/8%، مناسب‌بودن سرعت تصميم­ گيري مدل "فرماندهي‌محور" با 73/6% بالاترين امتياز را به­ دست آوردند. در هر سه مورد بين نتايج اختلاف معني‌داري وجود داشت (0/007 و 0/003 و 0/023= p ). از نظر تناسب كل ساختار با نبرد ناهمطراز، بين چهار مدل اختلاف معني‌داري مشاهده نشد (0/9= p )، ولي مدل "متمركز" با 61/6% بيشترين موافقت را به­ دست آورد. نتيجه‌گيري: گرچه يك ساختار مشخص براي تامين همه ابعاد شرايط جنگي مورد توافق كامل قرار ندارد، ولي به‌نظر مي‌رسد در شرايط جنگي، ساختارهاي فرمانده‌محور مناسب‌تر است، چراكه سرعت تصميم‌گيري بالا مي­رود.

Aims: Organizational structure has key role in the implementation of organizational goals and strategies. The purpose of this study was to provide a military healthcare structure model based on the characteristics of asymmetric in order to achieve a proper organizational structure. Methods: This mixed method study was conducted in 2009. The qualitative phase was done by in-depth interviews with 18 top managers of the healthcare system who were selected by purposeful sampling. Qualitative data were evaluated by qualitative content analysis. Then, structural models were established by focused group discussion. In the quantitative phase, the opinions of 95 military healthcare senior executives were compared considering flexibility, accuracy, decision-making and compatibility of the structural models with asymmetric war. Results: Four organizational structure models were extracted. The “Staff-base” model gained the highest score (68.5% and 63.8% respectively) in the field of flexibility and accuracy and the “Command-base” model gained the highest score (76.3%) in the field of decision-making. There was significant relationship among all mentioned fields (p=0.007, 0.003, 0.023). Investigating the overall compatibility with asymmetric war, there was no significant relationship between the four models (p=0.9), but the “focused” model gained the maximum score (61.6%). Conclusion: Although there isn’t complete agreement on a specified structure to ensure all needs of asymmetric war conditions, the “command-based” structures seems more appropriate due the high speed of decision-making.