نقد اجتماعي در انديشه امام خميني(ره)

Social critique in the thought of Imam Khomeini (Text in Persian)

به دليل نقش پر اهميت نقد اجتماعي در تعالي و ارتقاء زندگي جمعي و ايجاد يك سامان اجتماعي مطلوب و هم با توجه به موقعيت امام خميني(ره) به مثابه يك انديشمند ديني و مصلح اجتماعي، در جستار حاضر با بهره گيري از روش متن كرا و با رجوع و استناد به آثار و بيانات امام خميني مقوله نقد اجتماعي در انديشه اين متفكر تحليل و بررسي مي شود. هدف اين مقاله تحليل و ارزيابي انديشه امام خميني در باره نقد اجتماعي و سنجش نسبت انديشه ايشان با تفكر انتقادي و در نهايت بررسي امكان كشف و استنباط چهارچوبي روشمند و منسجم براي نقد اجتماعي با بهره گيري از انديشه ايشان به ويژه در دوران حاكميت است. مدعا و دستاورد مقاله اين است كه از نگاه امام خميني نقد اجتماعي با تكيه بر درك ويژه اي از انسان و در چهارچوب معيارهايي چون حفظ كرامت انساني، مصلحت عمومي، و رعايت مباني شريعت، به عنوان يك حق و وظيفه و مسئوليت فراگير اجتماعي به رسميت شناخته شده است. معناي اين سخن اين است كه نقد اجتماعي از منظر امام خميني مقوله اي درون فرهنگي است كه در چارچوب ارزشهاي مشترك جامعه امكان پذير است و در درون سنت اسلامي معنا پيدا مي كند.

The critique is one of the inevitable means of organizing society. Hence، in various intellectual traditions of human thought، there have been significant attempts to establish and consolidate theoretical foundations of critique and the theory of social critique as a form of critique. Due to the important role of social critique in excellence and promotion of collective life and the establishment of a desirable social system and in view of the position of Imam Khomeini as a religious scholar and social reformer، the subject of social criticism in the thought of this thinker was investigated. The purpose of this paper is to analyze and evaluate Imam Khomeini's thoughts on social critique and to measure their attitude toward critical thinking and ultimately to explore the possibility of discovering and deducing a systematic and coherent framework for social critique using their thinking and practical experience during the period of sovereignty. The hypothesis is that from the perspective of Imam Khomeini، social critique، relying on a special understanding of man and within the framework of criteria such as maintaining human dignity، public interest، and observance of the principles of the Shari'a، are recognized as a universal right and duty and social responsibility. The meaning of this is that social critique from Imam Khomeini's point of view is an intracultural category that is possible within the framework of common values of the community and within the meaning of the tradition.