كيفيت خواب و عوامل مرتبط با آن در رانندگان اتوبوس‌هاي بين‌شهري

Sleep quality and its related factors in intercity bus drivers

اهداف: خواب يكي از نيازهاي اساسي و فيزيولوژيك انسان است و در فعاليت ­ هاي روزمره افراد نقش بسزايي دارد. يكي از شايع‌ترين اختلالات در انسان، اختلال خواب است كه عوارض زيادي را در پي دارد و از جمله اين عوارض مي‌توان به خطاهاي انساني در حين فعاليت­هاي شغلي به­ ويژه رانندگي اشاره كرد. مطالعه حاضر به­ منظور بررسي كيفيت خواب و عوامل مرتبط با آن در رانندگان اتوبوس بين شهري كرمان انجام شد. روش­ها: اين مطالعه مقطعي در سال 1390 انجام شد. 100 نفر از رانندگان اتوبوس بين شهري كرمان با نمونه ­گيري تصادفي ساده انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از يك پرسش‌نامه دموگرافيك و پرسش­نامه استاندارد كيفيت خواب پيترزبورگ جمع ­آوري شد. داده ­ها سپس با استفاده از آزمون­هاي T مستقل، آنووا، ضريب همبستگي پيرسون و مجذور كاي به ­كمك نرم­ افزار SPSS 15 تحليل شد. يافته­ ها: ميانگين ساعات رانندگي رانندگان در شبانه‌روز 0/81 ± 7/71 ساعت بود و ميانگين نمره كلي كيفيت خواب در رانندگان برابر 0/34 ± 6/98 از كل 21 نمره بود كه 61% از آنها داراي كيفيت خواب نامطلوب بودند. بين سن و كيفيت خواب ارتباط معني‌داري وجود داشت (0/01= p ). بين رضايت شغلي و كيفيت خواب هم ارتباط معني‌داري وجود داشت (0/001= p ). رانندگاني كه در 5 سال گذشته تصادف داشته‌اند، از لحاظ كيفيت خواب وضعيت نامطلوبي داشتند (0/013= p ). نتيجه گيري: كيفيت خواب رانندگان اتوبوس‌هاي بين شهري كرمان مطلوب نيست و براي جلوگيري از تصادفات و آسيب‌ به مسافران بايد تدابير لازم در خصوص بهبود كيفيت خواب رانندگان اتوبوس‌ها و استراحت‌ به‌موقع و كافي و محدودكردن ساعات كار رانندگان انديشيده شود.

Aims: Sleeping is one of the basic physiological needs of human beings and has an important effect on people’s everyday activities. One of the prevalent disorders in humans is sleeping disorder. This disorder can have serious effects on humans such as increasing human errors during work, especially during driving. This study was designed to evaluate the quality of sleep and its related factors in Kerman inter-city bus drivers. Methods: This cross-sectional study was done in 2011. One hundred inter-city bus drivers were chosen by simple random sampling. Sleep quality was evaluated by the standard Petersburg Questionnaire and data were analyzed by independent T-test, ANOVA, Pearson correlation and Chi-square test using SPSS 15 software. Results: The mean driving hours of each driver was 7.71±0.81 hours a day and the mean score of sleep quality in the drivers was 6.98±0.34 from 21 scores, and 61% of them had poor sleep quality. There was a significant relationship between the quality of sleep and age (p=0.01) and job satisfaction (p=0.001). The drivers that had had an accident in the last 5 years were more likely to have poor sleep quality (p=0.013). Conclusion: The sleep quality is not satisfactory among the majority of Kerman inter-city bus drivers. Certain initiatives should be implemented for improving drivers’ sleep quality and timely and adequate rest and restricting their work hours in order to prevent accidents and save passengers from harm.