تحليل ساختار مكاني اجتماعات گونه اي در توده هاي آميخته كيكم (Acer monspessulanum) درخت زارهاي زاگرس (مطالعه موردي: فيروزآباد، استان فارس)

Spatial structural analysis of species associations in mixed Montpellier maple (Acer monspessulanum L.) stands of Zagros woodlands (Case study: Firooz Abad, Fars province)

برهم كنش بين گونه اي درختان يكي از فرآيندهاي مهم در ايجاد ساختار مكاني اجتماعات گياهي در بوم سازگان هاي با تنوع زيستي اندك است. پژوهش پيش رو با هدف بررسي برهم كنش بين گونه اي كيكم (Acer monspessulanum) با دو گونه همراه آن (بادام كوهي و گون) در رويشگاه كيكم در نزديكي شهر فيروزآباد استان فارس انجام شد. قطعه نمونه اي با ابعاد 200 × 200 متر در بخشي از اين رويشگاه انتخاب شد. موقعيت مكاني 629 پايه از سه گونه به همراه ارتفاع و مساحت تاج هر كدام از گياهان اندازه گيري شد. علاوه بر تابع g دومتغيره، دو تابع M و P نيز براي كشف جزئيات بيشتر از برهم كنش بين گونه اي اين گونه ها استفاده شدند. نتايج نشان داد كه كيكم داراي بيشترين تراكم، ميانگين ارتفاع و ميانگين مساحت تاج نسبت به دو گونه ديگر بود. نتايج بيانگر وجود برهم كنش منفي بين سه گونه بود كه با افزايش فاصله، اين برهم كنش منفي كاهش مي يافت. برهم كنش منفي بين كيكم با بادام كوهي و كيكم با گون به ترتيب تا مقياس فاصله اي سه و 10 متر مشاهده شد. همچنين، كيكم و دو گونه ديگر تا فاصله هفت متر كنش متقابل دفع از خود نشان دادند. به طور كلي، نتيجه-گيري شد كه كيكم با دو گونه بادام كوهي و گون در منطقه مورد مطالعه برهم كنش منفي داشتند كه ممكن است اين برهم كنش به دليل ناهمگني محيطي و محدوديت در منابع باشد. علاوه براين، دو تابع M و P جزئيات بيشتري از نوع و مقياس مكاني برهم كنش بين گونه اي منفي كيكم با دو گونه ديگر را نشان دادند.

Interspecific interaction of tree species is an important process in establishing spatial structure of species associations in ecosystems with low species diversity. This study was aimed to investigate the interspecific interactions of Montpellier maple (Acer monspessulanum L.) and two accompanying species (i.e., Amygdalus scoparia and Astragalus gossypinus) in a site close to Firooz Abad, Fars province. A 200 m × 200 m sample plot was selected in a part of the site. The spatial locations of 629 individuals were measured together with their tree species, height and crown area. In addition to bivariate g(r), M(r) and P(r) were applied to explore more details about interspecific species interactions. The results showed that A. monspessulanum had the highest density, mean height and crown area compared to other species. The results indicated negative interspecific interactions of tree species, which was decreased with increasing distance. Negative interactions were observed between A. monspessulanum with A. scoparia and A. monspessulanum with A. gossypinus up to spatial scale of 3 m and 10 m, respectively. Moreover, A. monspessulanum and two other species showed repulsion up to 7 m distance. In general, it was concluded that A. monspessulanum showed negative interspecific interactions with A. scoparia and A. gossypinus in the study area. This might be caused by environmental heterogeneity and resource limitation. Furthermore, M(r) and P(r) explored more details about type and spatial scale of negative interspecific interactions of A. monspessulanum with two other species.