مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي فراواني دردهاي مفصلي با منشا فيزيكي بين كاركنان شاغل نظامي و مقايسه آن با غير نظاميان

چكيده فارسي :

مقدمه: ابتلا به دردهاي مفصلي با منشأ فيزيكي در همه جوامع انساني كم و بيش وجود داشته و دارد. عوامل مختلفي از جمله شغل و استرسهاي شغلي، وضعيت فيزيكي بدن، جنسيت، نحوه انجام فعاليتهاي روزانه و … در ايجاد و شيوع اين دردها در مفاصل بدن موثرند. اين مطلب در نيروهاي نظامي از حساسيت بيشتري برخوردار است، چرا كه پيامدها و هزينه هاي درماني بالايي را براي سيستم بهداشت و درمان نظامي و غيرنظامي كشور ايجاد مي نمايد. بنابراين ضرورت توجه به سلامت پرسنل نظامي در ابعاد مختلف آن ما را برآن داشت تا در اين مطالعه به بررسي فراواني دردهاي مفصلي با منشا فيزيكي در بين كاركنان شاغل نظامي و مقايسه آن با كاركنان غير نظامي (مردم عادي) بپردازيم. مواد و روش كار: مطالعه حاضر، تحقيقي توصيفي – تحليلي و مقطعي مي باشد كه در يك دوره يك ساله در 3 بيمارستان نظامي و 3 بيمارستان غير نظامي به صورت نمونه گيري سرشماري بر روي كليه مراجعه كنندگان به مراكز درماني فيزيوتراپي، مبتلا دردهاي مفصلي با منشأ فيزيكي، انجام گرفت. براي انجام اين كار از يك پرسشنامه 3 قسمتي حاوي مشخصات دموگرافيك، شغل و محل مفاصل مبتلا، استفاده شد. اطلاعات پس از گردآوري، دسته بندي و يكسان سازي ( matching ) شرايط افراد، به وسيله روشهاي آماري توصيفي و آزمون chi-square آناليزگرديد. نتايج: از 1230 نفر مطالعه شده، تعداد 630 نفر (51/2%) مرد و تعداد 640 نفر (52%) كاركنان شاغل نظامي بودند. ميانگين سن، قد، وزن و سابقه كاري در افراد شاغل نظامي به ترتيب 6 ± 34/4 سال، 4 ± 171 سانتيمتر، 4 ± 72/2 كيلوگرم و 3 ± 18/1 سال بود. دركاركنان شاغل غير نظامي اين ميانگين ها به ترتيب 7 ± 35/3 سال، 5 ± 169 سانتيمتر، 5 ± 73/1 كيلوگرم و 5 ± 17/3 سال بود. بين اين اعداد در دو گروه اختلاف معني داري وجود نداشت. 53/1% از نيروهاي نظامي و 49/1% از نيروهاي غير نظامي مذكر بودند. توزيع چگونگي درگيري مفاصل در كاركنان نظامي، به صورت مونوآرتيكولر 167 مورد (26%)، اليگوآرتيكولر 358 مورد (56%) و پلي آرتيكولر 115 مورد (18%) بود كه اين اعداد در كاركنان غير نظامي به ترتيب 313 مورد (53%)، 230 مورد (39%) و 47 مورد (8%) به دست آمد. بين تعداد مفاصل درگير و نظامي يا غيرنظامي بودن، ارتباط آماري معني داري مشاهده شد (0/001 > P ). اين ارتباط بين كاركنان با جنس مذكر نيز صادق بود (0/001 > P ) ولي بين كاركنان مونث دو گروه فوق تفاوت معني داري ديده نشد. بحث: با توجه به يافته هاي تحقيق، به نظر مي رسد كاركنان نظامي در ايران، به خصوص مردان، به علت شرايط كاري خاص و وجود استرس هاي مختلف، نسبت به كاركنان ساير مشاغل غير نظامي در معرض آسيب پذيري بيشتر مفاصل قرار دارند. اين مطلب توجه بيشتر مسؤولان رده بالاي نظامي كشور را نسبت به وضعيت سلامت و بهداشت فيزيكي اين افراد، پيشگيري از ايجاد اين صدمات، ارائه برنامه هاي آموزشي، به كارگيري افراد نظامي بر اساس خصوصيات فيزيكي و بدني آنها، انجام آزمايشات ادواري منظم و جدي و توجه به نتايج آن آزمايشات جهت ادامه خدمت، بالا بردن توان و آمادگي جسماني كاركنان و . . . مي طلبد.