اثر ورمي‌كمپوست و قارچ رايزوفاگوس ايررگولاريس بر عملكرد، جذب عناصر غذايي و محتواي كلروفيل دو رقم گندم

Effect of vermicompost and Rhizophagus irregularis fungi on yield, nutrient uptake and chlorophyll content of two wheat cultivars

استفاده از قارچ هاي ميكوريز آربوسكولار و ورمي كمپوست در كشاورزي از نظر بهبود كيفيت خاك و ارتقاي وضعيت تغذيه-اي و رشد و عملكرد گياهان، بعنوان يكي از دست آوردهاي مهم و اثرگذار در تغذيه و حاصلخيزي خاك محسوب مي شود. با هدف بررسي اثر ورمي كمپوست و قارچ رايزوفاگوس ايررگولاريس بر برخي پاسخ هاي رشد و تغذيه اي دو رقم گندم آزمايشي بصورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در گلخانه اجرا گرديد. تيمارهاي مورد نظر شامل دو سطح قارچ، دو سطح ورمي كمپوست و دو رقم گندم بودند. نتايج نشان داد كاربرد ورمي كمپوست (بدون قارچ) ميانگين عملكرد دانه و كاه و كلش را در مقايسه با تيمار شاهد به ترتيب 8/57 و 6/65 درصد افزايش داد. عملكرد دانه و كاه و كلش، جذب كل فسفر، غلظت و جذب كل نيتروژن، جذب كل پتاسيم و كلنيزاسيون ريشه در رقم بهار به طور معني داري بيشتر از رقم شيراز بود. كاربرد قارچ در رقم بهار ميانگين غلظت و جذب كل فسفر و جذب كل نيتروژن كاه و كلش را در مقايسه با شاهد به طور معني داري افزايش داد ولي در رقم شيراز كاربرد قارچ اثر معني داري بر غلظت و جذب اين عناصر نداشت. در برهمكنش بين قارچ و رقم، در سطح داراي قارچ، رقم بهار با 48/35 درصد افزايش نسبت به رقم شيراز درصد كلنيزاسيون بيشتري را دارا بود ولي در سطح بدون قارچ ارقام اختلاف معني داري با هم نداشتند. به طوركلي، رقم جديد بهار هم از لحاظ عملكرد اندام هوايي و هم از لحاظ پاسخ به كاربرد ورمي كمپوست و قارچ ميكوريز بهتر از رقم شيراز بود.

Application of arbuscular mycorrhizal fungi (AMF) and vermicompost in agriculture as promoting factors to improve the soil quality and plant nutrition, plant growth and yield, is considered as an important and valuable findings in soil fertility and plant nutrition. In order to study the effect of vermicompost and Rhizophagus irregularis fungi on some growth and nutritional responses of two wheat cultivars, a factorial experiment was conducted in completely randomized design (CRD) in greenhouse conditions. Treatments were included: two levels of Rhizophagus irregularis fungi (with and without fungi), two levels of vermicompost (with and without) and two wheat cultivars (Bahar and Shiraz). The results showed that the application of vermicompost increased the mean grain and straw yields of wheat cultivars by 57.8% and 65.6%, respectively, compared to the control. So that, grain and straw yields, total uptake of P, concentration and total uptake of N, total uptake of K and the percentage of root colonization in Bahar cultivar were significantly higher than Shiraz cultivar. The same results obtained in Rhizophagus irregularis fungi treatment. Remarkable increase was observed in the concentration and total uptake of P and N in straw for Bahar cultivar compared to the control. Whereas there is no significant effect on Shiraz cultivar. Rhizophagus irregularis fungi also induced higher root colonization for Bahar cultivar (35.48% increase) compared to Shiraz cultivar. In general, Bahar cultivar was superior to Shiraz cultivar both in term of shoot yield and response to vermicompost and fungi application.