بررسي اثر كاربرد كود شيميايي و مواد آلي بر فعاليت آنزيم‌هاي فسفاتاز اسيدي و قليايي در برخي از خاك‌هاي كشور

Effect of organic compounds on acid and alkaline phosphatase activity in some soils of Iran

فراهمي فسفر در خاك وابستگي زيادي به فعاليت آنزيم هاي فسفاتاز اسيدي و قليايي دارد. به منظور بررسي اثر كود شيميايي فسفر و مواد آلي بر فعاليت اين آنزيم ها آزمايشي در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در كشت ذرت در استان هاي خوزستان، خراسان رضوي، فارس و مازندران انجام شد. تيمارها شامل تيمار يك: مصرف كود شيميايي فسفري بر اساس آزمون خاك (P100%)، تيمار دو: مصرف ماده آلي از منبع اول به ميزان 20 تن در هكتار (P0M2)، تيمار سه: مصرف ماده آلي از منبع دوم به ميزان 20 تن در هكتار (P0M4)، تيمار چهار: تيمار اول بعلاوه تيمار دوم (P100%M2)، تيمار پنج: تيمار اول بعلاوه تيمار سوم (P100%M4) و تيمار شش: بدون مصرف كود شيميايي فسفري و مواد آلي (P0M0) بود. از هر استان 36 نمونه (قبل و بعد از كشت) و در كل از چهار استان 144 نمونه تهيه و مورد آزمون قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تاثير تيمارها در دوران قبل و بعد از كشت ذرت به ترتيب بر روي ميزان فعاليت آنزيم هاي فسفاتاز 75 و 5/87 درصد از استان هاي مورد مطالعه معني دار بوده است. پوشش گياهي منجر به افزايش فعاليت آنزيم-هاي فسفاتاز نسبت به تيمارهاي قبل از كشت شد. درحاليكه استفاده از تنها كود شيميايي فسفر ، منجر به كاهش تقريبا 22 درصدي فعاليت اين آنزيم ها گرديد، مصرف كود آلي منجر به افزايش فعاليت آنزيمي شد.

Phosphorus availability in soils is largely depended on acidic and alkaline phosphatase activities. Soil organic matter content is one of the most important factors influencing the activity of those f enzymes. The present experiment was carried out in a randomized complete block design with three replications on corn planting time in four provinces of Khuzestan, Khorasan, Fars and Mazandaran. Treatments included chemical phosphorus fertilizer (P 100%), caw manure (P0 M2) 20 tons per hectare, organic fertilizer (P0 M4) 20 tons per hectare, the first treatment plus second treatment (P100% M2), the first treatment plus third treatment (P100% M4) and without any chemical phosphorus fertilizer and manure (P0 M0) as control. In all provinces cow manure was used but organic fertilizers were different in each province. In Mazandaran, compost of wood and paper industries; In Khorasan, compost of municipal waste; In Khuzestan, sugar cane bagasse compost and in Fars, municipal homemade was used as organic fertilizer. From each province 36 samples (before and after planting) were collected and a total of 144 samples were analyzed. The results of different treatments showed the positive effect of the simultaneous use of vegetation and organic fertilizers on acidic and alkaline phosphatase in soil samples. In all Provinces, the mean activity of alkaline phosphatase before and after corn planting period, was higher than acidic phosphatase.