تأثير بقاياي آلي مختلف بر برخي خصوصيات و روند تغييرات عناصر‌غذايي در فرآيند توليد ورمي‌كمپوست

Effect of different organic residues on some vermicompost properties and nutrient trend during vermicomposting process

اين تحقيق به منظور بررسي تغييرات برخي عناصر غذايي موجود در بقاياي آلي در فرآيند توليد ورمي كمپوست انجام گرديد. مواد آلي شامل كود گاوي + سبوس گندم (CB)، كود گاوي+ كاه و كلش (CS)، كود گاوي+ لاشبرگ درختان چنار و افرا (CL)، كود گاوي+ بقاياي هرس درختان سيب و انگور (CP)، كود گاوي+ ضايعات عرقيات بادرنجبويه (CE) به همراه تيمار شاهد كود گاوي (C) در حضور كرم خاكي Eisenia fetida تيمار گرديد و در زمانهاي صفر، 60، 120 و -180 روز برخي خواص كمپوست ها و تغييرات عناصر غذايي ارزيابي گرديد. مقادير EC با گذشت زمان در تمام بقاياي آلي افزايش معني داري داشت (dS/m 8/3-9/1 :EC) و pH در محدوده خنثي تا قليايي قرار گرفت (4/7-5/6:pH). مقادير CEC به طور معني داري در تمام تيمارها افزايش نشان داد و بيشترين مقدار آن در زمان 180 روز در تيمار CS (cmol + /kg364) مشاهده گرديد. همچنين مقادير فسفر و پتاسيم در بقاياي آلي تجزيه شده به طور معني داري افزايش يافت و بيشترين مقدار اين عناصر در تيمارهاي CP و CS به ترتيب 01/1 و 31/2% بود. مقدار نيتروژن در تيمارهاي CP، CE و CL به ترتيب 51/2، 97/1 و91/1 برابر مقدار اوليه افزايش نشان داد و ميزان كربن آلي در طول تجزيه بقايا بطور معني داري كاهش يافت و بيشترين كاهش ميزان كربن آلي در تيمار CE و C به ترتيب 54/0 و52/0 برابر مقادير اوليه مشاهده گرديد. نسبت C/N در كليه تيمارها بطور معني داري كاهش يافت كه در تيمارهاي CP و C بيشترين و كمترين مقادير كاهش نسبت C/N به ترتيب 22/0و47/0 برابر مقادير اوليه مشاهده گرديد و مقدار نهايي اين نسبت به ترتيب 28/8 و 10/8 شد. مقادير NO3- و NH4+ در طول فرايند توليد ورمي كمپوست، بطور معني داري افزايش يافت و مقدار نيترات در تمام بقاياي آلي بيشتر از آمونيوم بود. افزايش ميزان عناصر غذايي ناشي از معدني شدن مواد آلي، عاملي مؤثر در رسيدگي ورمي كمپوست مي باشد.

This study was conducted in order to investigate the changes of nutrient status during vermicomposting process from various organic residues. Organic materials included cow manure + wheat bran (CB), cow manure + wheat straw (CS), cow manure + sycamore and maple litter (CL), cow manure + apple and grape pruning waste (CP), cow manure + lemon balm extract wastes (CE) along with cow manure as control (C). These organic residues were treated in the presence of Eisenia fetida. Some properties of vermicompost and changes in nutrient contents were evaluated at 0, 60, 120 and 180 days. The results showed that EC and pH significantly increased over time in all examined organic wastes and ranged from 1.9 to 3.8 dSm-1 for EC and from 6.5 to 7.4 for pH. Cation exchange capacity (CEC) also increased noticeably, so that the highest CEC amount was observed at 180 days in CS treatment by 364 cmol(+)kg-1. Furthermore, P and K contents in decomposed organic wastes increased significantly and the highest amounts were obtained in CP and CS treatments by 1.01 and 2.31 %, respectively. The same uptrend happened for N content in CP, CE and CL treatments by 2.51, 1.97 and 1.91 fold compared to initial amounts. On the other hand, Organic carbon significantly decreased during decomposition and the highest decrement in organic carbon content was observed in CE and C treatments by 0.54 and 0.53 fold compared to initial values. C/N ratio in all examined treatments significantly decreased where the highest C/N ratio and the lowest decrease obtained in CP and C treatments by 0.22 and 0.47 fold compared to initial values. NO3- and NH4+ significantly increased during vermicomposting process as nitrate content was more than ammonium content in all treatments. Increasing the nutrients amount due to organic matter mineralization, is the effective factor in maturity level of vermicompost.