كيفيت اخذ رضايت آگاهانه بيماران بستري در بخش هاي جراحي يك بيمارستان نظامي شهر تهران در سال 1395 و راهكارهاي بهبود آن

Quality of Receiving Patient’s Informed Consent in the Surgical Wards of a Military Hospital in Tehran at 2016 and its Improvement Solutions

زمينه و هدف: رضايت آگاهانه بعنوان يكي از اصول حقوق بيمار فرايندي است كه وي در مورد مداخله درماني پس از دريافت اطلاعات كافي از تيم درمانگر تصميم گيري مي كند. اين پژوهش با هـدف تبيين كيفيت فرايند رضايت آگاهانه بيماران بستري در بخش هاي جراحي يك بيمارستان نظامي شهر تهران و ارائه راه كارهايي براي بهبود آن درسال 1395 انجام شد. روش‌ها: مطالعه تركيبي حاضر در دو فاز انجام شد. فاز كمي، مطالعه توصيفي با استفاده از پرسشنامه كيفيت رضايت آگاهانه بود كه ابعاد 6 گانه رضايت را در قالب 19 سوال ارزيابي مي كند. روايي محتوا و پايايي دروني پرسشنامه بررسي و مقدار آلفاي كرونباخ كل پرسشنامه 85/0 به دست آمد. نمونه‌گيري به روش تصادفي طبقه اي با حجم 120 نفر انجام شد و نتايج با نرم افزار SPSS17 تحليل شد. در فاز كيفي كه با روش تحليل محتواي چهارچوبي منتج از نتايج فاز كمي انجام گرفت، 7 نفر از خبرگان به شيوه هدفمند انتخاب و با روش پنل خبرگان با آنها مصاحبه گروهي صورت گرفت. نتايج استخراجي مصاحبه ها در دو مرحله پس از تحليل چهارچوبي و تاييد مجدد خبرگان در قالب پيشنهادات اصلاحي ارائه شدند. يافته‌ها: در بررسي كيفيت اخذ رضايت آگاهانه بيماران بستري دربخش هاي جراحي، ميانگين نمره ابعاد "ارائه اطلاعات" با 93/18، "رعايت صلاحيت تصميم‌گيري بيماران" با 48/7 و "نحوه اخذ رضايت كتبي" با 47/5، پايين تر از متوسط مورد انتظار و ميانگين نمره ابعاد "ميزان درك بيماران" با 77/9، "ميزان داوطلبانه بودن" با 16/8 و " تعامل بين پزشك و بيمار" با 02/16 در حد قابل قبول بودند. خبرگان 15 پيشنهاد اجرايي بهبود فرايند ارائه كردند. "ارائه اطلاعات لازم به بيماران در كلينيك آماده سازي" و "اختصاص فرصت كافي به بيمار براي انتخاب روش درماني" از جمله مهمترين آنها بودند. نتيجه‌گيري: كيفيت ارائه اطلاعات و نحوه اخذ رضايت كتبي كمتر از حد انتظار بود. بنابراين توجه به نقش بيمار در فرايند رضايت آگاهانه، ارائه اطلاعات كافي به وي توسط پزشك مشاور دركلينيك آماده سازي، آموزش پزشكان معالج و ارائه فرصت كافي به بيمار براي انتخاب روش درماني مي تواند در بهبود كيفيت رضايت آگاهانه موثر باشد.

Background and Aim: Getting an informed consent as one of the principles of patients’ rights, is a process that he (she) decides on therapeutic intervention after receiving adequate information from the therapist team. The aim of this study was to explain the quality of the informed consent process of patients in surgical wards of a military hospital in Tehran and to present some solutions to improve it at 2016. Methods: The combined study was conducted in two phases. The quantitative phase was a cross-sectional descriptive study using the quality of an informed consent questionnaire that evaluated the six dimensions of informed consent with 19 questions. We evaluated the questionnaire’s content validity and its internal consistency. The Cronbach’s Alpha value of the whole questionnaire was 0.85. A stratified random sampling of 120 subjects was performed and the results were analyzed by SPSS 17 software. In the qualitative phase, which was based on the framework content analysis resulting from the results of quantitative phase, 7 experts were selected in a targeted manner and group interviews were conducted with the expert panel method. The results of the interviews were presented in two steps as: after a framework content analysis and re-approval of experts and were presented as improved suggestions. Results: In accessing the quality of the informed consent, the average score in the dimension of "providing information" with 18.93, "compliance with patients' decision-making competence" with 7.48, and "how to get written consent" with 5.47, were lower than the expected average, and the average score of "patient comprehension" with 9.77, "Volunteerism" with 8.16 and "Interaction between physician and patient" with 16.02, were in an acceptable level. The experts provided 15 improvement suggestions. The most important were "providing information to patients in the preparation clinic” and giving patients enough time to choose a therapeutic approach”." Conclusion: The quality of providing information and how to get a written consent was less than expected. Therefore, paying attention to patients’ role in the informed consent process, providing sufficient information to patients by a counseling physician in preparation clinic, training physicians and providing adequate opportunities to patients for choosing a therapeutic approach can be effective in improving the quality of informed consents.