بررسي نوسان جمعيت و مدل مطلوبيت زيستگاه دم‌فنريان راسته(Entomobryomorpha (Hexapoda: Collembola در زيستگاه‌هاي مختلف استان كرمانشاه

Study on Dynamism and Habitat Suitability Modeling of Entomobryomorpha (Hexapoda: Collembola) in three Different Ecosystems in Kermanshah Province

در اين تحقيق جمعيت دم فتريان راسته Entomobryomorpha در سه اكوسيستم مختلف، زمين زراعي، جنگل بلوط و مراتع سه شهرستان اسلام آباد غرب پاوه و سرپل ذهاب مورد ارزيابي قرار گرفت. نمونه برداري ماهيانه، از خرداد 1395 تا ارديبهشت 1397 صورت پذيرفت. از هر ايستگاه 10 نمونه خاك به سطح 100 سانتي متر مربع و عمق 13 سانتي متر تهيه و جمعيت دم فنريان شمارش شد. همزمان، دما و رطوبت خاك نيز ثبت گرديد. جهت محاسبه مطلوبيت زيستگاه، با استفاده از روش رگرسيون لوجستيك ارتباط بين حضور و عدم حضور گونه و شرايط زيستگاه از نظر رطوبت و دما مقايسه شد. بطور كلي از مجموع 16 گونه شناخته شده، زيستگاه جنگل نسبت به دو زيستگاه ديگر داراي تعداد گونه بيشتري بود (به طور ميانگين 79.2% از كل گونه ها). از سوي ديگر در شهرستان اسلام آباد غرب و سرپل ذهاب، بيشترين درصد فراواني دم فنريان، در جنگل (به ترتيب با 60.77% ,69.22% درصد) بوده و در شهرستان پاوه مرتع ( 49.19 % ) از دو زيستگاه ديگر درصد فراواني بيشتر داشت. نتايج شمارش ماهيانه و بررسي ارتباط بين حضور و عدم حضور گونه ها بر اساس دما و رطوبت نشان داد فعاليت اكثر گونه ها بين ماه هاي آبان تا ارديبهشت است. حضور اكثر گونه ها ارتباط مستقيمي با افزايش رطوبت و رابطه عكسي با دماي خاك داشت اما برخي گونه ها مانند .Seira sp در رطوبت هاي زير ده درصد (رطوبت شش درصد مزرعه و هشت درصد مرتع) و دماي بالاي خاك (35 تا 40 درجه سليسيوس) فعاليت داشتند. اين امر نشان ميدهد علاوه بر دو فاكتور دما و خاك، فاكتورهاي ديگري نيز در اين امر دخالت دارند.

Collembola along with mites are dominating in soils. In this research, the population of Entomobryomorpha was evaluated in three different ecosystems; field crop, oak forest and grassland in three cities (Eslamabad-e- Gharb, Paveh and Sare pol-e-zahab). Sampling was done every month from June 2016 to May 2018. In each site, ten soil samples were taken from a surface area of 100 cm2 with depth of 13 cm. Then, the population of collembolan was counted to species level.Temperature and moisture content of soil samples were also evaluated simultaneously. The relationship between presence/absence of species and habitat conditions was compared using logistic regression based on temperature and humidity.Totally, 16 species were identified that oak forest had higher species (average 79.2%) than other ecosystems in three different cities. The highest frequency percentage of springtails was in oak forest in Eslamabad-e- Gharb and Sare pol-e-zahab (60.77% and 69.22% respectively) and in Paveh, grassland had a higher frequency than field crop and oak forest (49.19 %). The results of monthly counting and habitat suitability modeling showed that the abundance population of the most species was occurred in November to May. Most Species frequency was correlated with soil moisture but it had an inverse relationship with soil temperature. However, some species such as Seira sp was presented in low humidity (6% in field crop and 8% in grassland) and high temperature (35 to 40 ċ). It indicates that not only soil temperature and soil moisture affect population size of soil arthropods but also other environmental factors might be effective in it.