طراحي و روانسنجي ابزار ارزيابي وضعيت نظارت حمايتي از ديدگاه كاركنان و ناظران مراكز بهداشتي

Development and Psychometric Evaluation of Tools for Assessing Supportive Supervision from the Perspective of HealthWorkers and Supervisors

زمينه و هدف: سازمان ‌‌بهداشت جهاني بر نقش مهم نظارت ‌حمايتي بر اثربخشي ارائه خدمات ‌بهداشتي تأكيد دارد. تاكنون ابزار يا مقياس ويژه‌اي براي بررسي وضعيت نظارت به طور كلي و نظارت ‌حمايتي به طور خاص، در نظام ارائه مراقبت‌هاي اوليه ‌سلامت در ايران طراحي نشده است. هدف از انجام اين پژوهش، طراحي و روانسنجي ابزار ارزيابي وضعيت نظارت‌ حمايتي از ديدگاه كاركنان و ناظران مراكز بهداشتي مي‌باشد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع مقطعي است. پس از بررسي اسناد علمي معتبر بين‌المللي در زمينه نظارت ‌حمايتي و با توجه به شرايط نظام سلامت كشور، بانك سؤالات شامل 41 گويه براي ابزار كاركنان و 33 گويه براي ابزار ناظران فراهم شد. روايي ابزارها به روشهاي صوري و محتوايي تعيين گرديد. براي تعيين روايي ‌صوري، پرسش‌نامه‌ها از نظرسطح دشواري، ميزان تناسب و ابهام توسط 10 نفر از افراد متخصص در اين زمينه بررسي شدند. روايي‌ كمي‌ محتوا از طريق ضريب ‌نسبي روايي ‌محتوا و شاخص‌ روايي ‌محتوا تعيين شد. پايايي پرسش‌نامه‌ها با استفاده از ضريب آلفاي‌ كرونباخ و روش آزمون- بازآزمون با استفاده از ضريب ‌همبستگي پيرسون تعيين گرديد. يافته‌ها: پس ‌از انجام دقيق مراحل روايي و پايايي، ابزار كاركنان و ناظران به ترتيب با 30 و 32 گويه طراحي شدند. آلفاي‌كرونباخ براي پرسش‌نامه ناظران 0/89 و براي پرسش‌نامه كاركنان 0/94 بوده ‌است. ضريب ‌همبستگي پرسش‌نامه ناظران و كاركنان به ترتيب 0/95 و 0/78 و معني‌دار بود (0/001=p). نتيجه‌گيري: با عنايت به اعتبار و پايايي مناسب ابزار ارزيابي وضعيت نظارت ‌حمايتي، پرسش‌نامه‌هاي مذكور مي‌توانند ابعاد مختلف نظارت حمايتي را در مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه مورد اندازه‌گيري قرار دهند.

Background and Objectives: The World Health Organization emphasizes the important role of supportive supervision in improving effectiveness of health service delivery. There is no specific tool to assess the supervision status generally and supportive supervision specifically in primary health care system in Iran. This study aimed to develop and do the psychometric of a tool to assess supportive supervision status from the perspective of health workers and supervisors. Materials and Methods: This is a cross- sectional study. After reviewing scientific international documents about supportive supervision, and regarding Iran’s health system context, a question bank was made including 41 questions for health workers tool, and 33 questions for supervisors. Face and content validity were determined for these tools. For face validity, the questionnaires were evaluated by 10 experts considering difficulty level, appropriateness and ambiguity of questions. Both quality and quantity methods were used to evaluate content validity of tools. The quantity method was conducted by Content Validity Ratio and Content Validity Index. Cornbrash’s Alpha coefficients and test-retest methods using Pearson’s Correlation Coefficient were used for assessing the reliability of the questionnaires. Results: After completing validity and reliability tests, the health workers and supervisors tools had 30 and 32 questions, respectively. Cornbrash’s Alpha coefficients for these two questionnaires were 0.89 and 0.94. Pearson’s test was conducted to assess the correlation between test and retest. Pearson’s Correlation coefficient for health workers’ questionnaire was 0.78, and it was 0.95 for health supervisors (p=0.001). Conclusion: According to the appropriate level of validity and reliability of these tools, we can use them to assess the various aspects of supportive supervision in primary health care.