تأثير وزن بنه مادري و محلول‌پاشي برگي بر عملكرد گل و بنه دو توده زعفران (.Crocus sativus L) ايراني و اسپانيايي

Effect of mother corm weight and foliar application of nutrients on flower and corm yield of Spanish and Iranian saffron (Crocus sativus L.)

اندازه بنه مادري، مديريت تغذيه­اي و نوع بنه از مهم‌ترين عوامل در تعيين عملكرد و كيفيت زعفران ((Crocus sativus L. به شمار مي­روند. به‌منظور بررسينقش وزن بنه مادري و محلول­پاشي برگي بر عملكرد گل و بنه دو توده زعفران ايراني و اسپانيايي آزمايشي طي دو سال زراعي (94-1393، 93-1392) در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. آزمايش به­صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرفت. تيمارهاي آزمايش شامل نوع بنه در دو سطح (ايراني و اسپانيايي)، وزن بنه مادري در سه سطح (8 - 1، 15- 1/8 و 23- 1/15 گرم) و محلول­پاشي برگي در دو سطح (صفر و 7 درصد كود ­كامل شامل فسفيت پتاسيم و بيومين) بود. بر اساس نتايج آزمايش، با افزايش وزن بنه مادري، تعداد گل در هر مترمربع، وزن گل­تر و عملكرد كلاله خشك زعفران به‌طور معني­داري افزايش يافت. علاوه بر اين، استفاده از بنه مادري بزرگ‌تر به‌طور معني­داري منجر به افزايش تعداد بنه دختري و عملكرد كل بنه­هاي دختري شد. اثر محلول­پاشي برگي نيز بر تعداد گل در واحد سطح و عملكرد كلاله خشك زعفران معني­دار بود، ولي بر تعداد كل بنه دختري در واحد سطح تأثير معني­داري نداشت. اثر نوع بنه بر تعداد گل در واحد سطح، وزن­تر گل، وزن خشك (كلاله + خامه) و وزن خشك بنه معني­دار بود؛ بنابراين، بيشترين تعداد گل (6/48 در مترمربع)، وزن­تر گل (3/24 گرم در مترمربع) و وزن خشك كلاله + خامه (25/0 گرم در مترمربع) مربوط به اندازه بنه مادري 1/15 تا 23 گرم و كمترين مقدار مربوط به اندازه بنه كمتر از 8 گرم بود. همچنين بيشترين تعداد گل (7/43 در متر­مربع)، وزن‌تر گل (8/21 گرم در متر مربع) و وزن خشك گل (23/0 گرم در مترمربع) طي دو سال آزمايش مربوط به بنه­هاي ايراني بود. بر اساس نتايج، استفاده از بنه­هاي مادري ايراني با وزن مناسب جهت كاشت (بيش از 15 گرم) همراه با محلول­پاشي برگي مي­تواند در افزايش عملكرد گل و بنه زعفران مفيد باشد.

The corm size, nutrient management and corm type are the most important factors that may affect the quantitative and qualitative characteristics of saffron (Crocus sativus L.). In order to study the effect of mother corm size and nutrient foliar application on flower and corm yield of Spanish and Iranian Saffron landrace, an experiment was conducted with factorial arrangement based on randomized complete block design with three replications during two growing seasons (2013-14 and 2014-15) at the Faculty of Agriculture of the Ferdowsi University of Mashhad, Iran .The saffron corm type was considered in two levels (Iranian corm and Spanish corm), mother corm size were in three levels (1- 8g, 8.1- 15g, 15.1- 23g) and nutrient foliar application were in two levels (control and sprayed leaves with 7% micro and macro nutrients). The results showed that the effect of different mother corm size, corm type and nutrient foliar application on the number of flowers, flower fresh and dry weight (stigma + style) were significant. The highest number of flowers (48.6 flower.m-2), flower fresh weight (24.3 g.m-2) and saffron (stigma + style) dry weight (0.25 g.m-2) were obtained in 15.1-23g mother corm size, and the lowest were obtained in 8g > mother corms. In contrast, nutrient foliar application had not significant effect on total produced daughter corms. However, the highest number of flowers (43.7 flower.m-2), flower fresh weight (21.8 g.m-2) and stigmas dry weight (0.23 g.m-2) were obtained from Iranian corms in the second year. Hence, the use of appropriate weight for planting Iranian corms (over 15 g) with nutrient of foliar application can be useful for increasing the performance of the flowers and saffron corms.