ارزيابي مولفه هاي اجتماع پذيري در كيفيت بخشي به مساجد محلي ايران (نمونه موردي: مسجد چمن چوپانان، مسجد شالبافان و مسجد كولانج شهر همدان)

Evaluation of the sociability components on quality of the local Iranian mosques (Case studies: ChamanChopanan mosque, Shalbafan mosque and kolanaj Mosque of Hamadan)

مسجد در شهرسازي سنتي، همواره در نقطه عطف محيط قرار مي گرفت و در منظومه اي از عملكرد هاي متنوع و آشنا، بخشي از ملزومات حيات جاري شهر قلمداد مي شد. همجواري زندگي مادي و معنوي، موجبات پيوند و دلبستگي اجتماع با فضاي مكاني مسجد را فراهم مي كرد. در واقع كيفيت مساجد تنها توسط عوامل فيزيكي تعيين نمي شد، بلكه محصول ارتباط و برهم كنش متقابل بين فضاي مسجد و استفاده كنندگان از آن بود. متاسفانه امروزه شاهد تقليل جايگاه مسجد به يك عرصه عبادتگاهي صرف هستيم كه برداشت بسيار ناقص و محدودي از مفهوم و واقعيت مسجد به عنوان يك فضاي اجتماعي است. پيوند مسجد با لايه هاي زندگي اجتماعي مردم سبب افزايش كيفيت فضاي مسجد مي شود. با توجه به اين كه اساس و شالوه اسلام بر پايه اجتماع است لذا هدف از ارائه اين مقاله بيان اهميت و ضرورت اجتماع پذيري مساجد امروز و بررسي مولفه هاي اجتماع پذيري مساجد محلي ايران مي باشد. روش تحقيق در اين پژوهش، توصيفي تحليلي و مطالعات ميداني)پرسشنامه( و كتابخانه اي مي باشد. در اين پژوهش از طريق پرسشنامه سه نمونه از مساجد محل هاي شهر همدان )مسجد چمن چوپانان، مسجد كولانج، مسجد شالبافان( به عنوان مساجد موفق شهر، مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به اينكه اجتماع پذيري مساجد در ارتباط مستقيم با مردم مي باشد، لذا جامعه آماري مورد مطالعه در اين پژوهش، ساكنين محله اطراف هر مسجد و نمازگزاران آن در نظر گرفته شده و سن و جنسيت شخص پاس خدهنده نيز قيد گرديده است. سوال تحقيق اين است كه چه مولفه هايي از اجتماع پذيري مساجد سبب ارتقاء كيفيت مساجد مي شود؟ سه فرضيه در اين تحقيق مطرح شده است كه با توجه به نتايج تحقيق، دو فرضيه اول مورد تاييد قرار گرفت و فرضيه سوم رد شد. فرضيه 1: به نظر مي رسد ميان مكانيابي سه مسجد چمن چوپانان، كولانج و شالبافان اختلاف معنا داري وجود دارد. فرضيه 2: به نظر مي رسد ميان تنوع كاركردي سه مسجد چمن چوپانان، كولانج و شالبافان اختلاف معنا داري وجود دارد. فرضيه 3:به نظر مي رسد ميان تداوم زماني استفاده از سه مسجد چمن چوپانان، كولانج و شالبافان اختلاف معنا داري وجود دارد. استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه سه عامل مكانيابي، SPSS براي تجزيه و تحليل آماري از نرم افزار آماري 16 تلفيق كاربري مسجد با ساير كاربري هاي عمومي، تداوم زماني استفاده از مسجد به عنوان مولفه هاي موثر در اجتماع پذيري مساجد بر كيفيت بخشي مساجد، بسيار موثر مي باشند.

Hypothesis 1: It seems that, there is a significant difference between three mosques location. Hypothesis 2: It looks like there is a significant difference between functional diversity of three mosque .Hypothesis 3: It looks like the continuation of the use of the mosque there is a significant difference. Statistical software used for statistical analysis was SPSS16. The results show that three factors: locating, integrating with mosque performance and other public Performance, continuing use of the mosque are as effective components of mosques sociability that are effective Regarding the quality of mosques, Locating is the most important factor of mosques’ sociability. Mosques’ locating should be in the main communication axes of city. Mosque’s association with residential fabric and main city function is one of the most important factors in locating. Associating with residential fabric provide walking access in a short time for people. Associating with main function increase socialization. The locating of the mosque should be such that the physical and spiritual needs of people simultaneously accountability. Have a variety of activities and proper character of the mosque is to attract different social groups, would be socialization mosques. Index duration, stresses on the use of mosques as a social space, 24 hours a day. Considering that today most of the mosques are open only during the prayering times-five times a day-this is incompatible with the socialization mosques.