ارزيابي اقتصادي خدمات و كاركردهاي بوم‌نظام‌هاي توليد زعفران در استان خراسان رضوي

Economic evaluation of agroecosystem services of saffron in Khorasan Razavi province

ارزش­گذاري خدمات بوم­­نظام­ها، مطلوب­ترين راهكار براي جلب توجه جامعه و سياست­گزاران و تلاش در جهت حفظ و ارتقاء آن­ها مي­باشد. اين مطالعه با هدف برآورد ارزش اقتصادي خدمات و تبعات زيست­محيطي روش­هاي مديريت در مزارع زعفران استان خراسان­رضوي در سال 1394 انجام شد. اطلاعات لازم از طريق پرسشنامه­ها در 75 مزرعه زعفران استخراج گرديد. ارزش شش نوع از خدمات اكوسيستمي اين مزارع (همچون توليد اكسيژن، توليد غذا، تنوع زيستي و خدمات فرهنگي) و دو مورد از تبعات منفي (شامل توليد گازهاي گلخانه­اي و جريان نيتروژن و فسفر) بر اساس بهاي دلار (معادل ريالي ارزش دلار در سال 2014 ميلادي) برآورد گرديد. نتايج نشان داد كه ميانگين اين خدمات به ترتيب برابر با 106×21/54، 106×84/266، 106×24/60، 106×6/29 و 106×58/10 ريال در هكتار در سال محاسبه شد كه سهم انواع خدمات شامل توليد غذا، اكسيژن، تنوع زيستي و خدمات فرهنگي از كل به ترتيب 39، 35، 19 و 7 درصد بود. دامنه تبعات منفي مزارع زعفران شامل انتشار گازهاي گلخانه­اي و جريان نيتروژن و فسفر به ترتيب 106×54/18- تا 106×18/8-، 106×18/5- تا 106×07/4- ريال در هكتار در سال برآورد گرديد. ميانگين ارزش خدمات مزارع زعفران در استان خراسان­رضوي با كسر تبعات منفي 106×57/136 ريال در هكتار در سال محاسبه شد.

Monetary valuation of agroecoystem services makes them attractive for the society and policy makers should pay more attention to conservation of these services. In this study, the economic value of services as well as negative environmental externalities of saffron fields were estimated in the Khorasan Razavi province during 2015. Information was extracted from questionnaires collected from 75 fields. Using these data, economic values (such as O2 production, food, biodiversity and tourism) together with environmental externalities (including greenhouse gas emission and N and P leakage) were computed based on international value of dollar. Based on the results of the study, the mean values of the agroecosystem services of saffron field such as O2 production, food, biodiversity and cultural services were estimated to be 54.21×106, 266.84×106, 60.24×106, 29.6×106 and 10.58×106 Rls ha-1.y-1, respectively. The shares of these services were up to 39, 35, 19 and 7 percent of total value, respectively. The ranges of environmental externalities such as greenhouse gas emission and N and P leakage were estimated to be -18.54×106 to -8.18×106 and -5.18×106 to -4.07×106 Rls ha-1.y-1. The mean value of the total agroecosystem services of saffron fields excluding externalities, were estimated to be 136.57×106 Rls ha-1 y-1.