حدود و ثغور رئاليسم جادويي در رمان بيوه‌كشي اثر يوسف عليخاني

منتقدان از وجود عناصر رئاليسم جادويي در رمان بيوه كشي اثر يوسف عليخاني نوشته اند، ولي تلاش آنها در واكاوي عناصر رئاليسم جادويي و يافتن آنها در اين رمان كافي و نظام مند نبوده است. نويسندگان اين مقاله سعي مي كنند تا پس از معرفي مؤلفه هاي برجسته رئاليسم جادويي، به بررسي رمان عليخاني بپردازند. درونمايه بيوه كشي كه تأكيد بر تعقل در سنن و آيين گذشتگان دارد، تا حدودي قابل مقايسه با ديگر آثار رئاليسم جادويي در دنياست. رئاليسم جادويي برخلاف داستان‌هاي فولكلوريك در پي ايجاد تغيير در ادراكات خواننده مبتني بر تعقل و تقويت قوۀ تجزيه و تحليل حوادث اجتماعي است. در پايان رمان، عليخاني به قهرمان داستانش اجازه مي دهد كه خود را از بند سنت هاي غلط و تفكر مريد و مرادي خلاص كند و سرنوشتش را خودش بنويسد. در سطح ساختار داستاني نيز بسياري از عناصر رئاليسم جادويي در اين رمان يافت مي شوند، همچون بي طرفي راوي در روايت رويدادهاي شگرف، اقتباس هاي كوچك و بزرگ از قصه ها و سنت هاي رايج در فرهنگ عامه و توجه بسيار به قدرت حواس پنجگانۀ انسان در طرح فضاي جادويي. اما بر خلاف اكثر رمان هاي رئاليسم جادويي، بيوه كشي فاقد پيرنگي پيچيده و فني است. روايت اثر تك خطي است و در بخش گره گشايي اين رمان تمامي تاريكي هاي موجود در روايت بالاخره براي خواننده روشن مي شود و جايي براي ترديد و تفكر مخاطب باقي نمي گذارد و اين برخلاف روح حاكم بر آثار بزرگ رئاليسم جادويي در جهان است.